เมื่อ "กำแพงภาษี" ไม่ได้ปกป้องเราอย่างที่คิด

เมื่อ "กำแพงภาษี" ไม่ได้ปกป้องเราอย่างที่คิด

มาตรการกีดกันทางการค้า เช่น ภาษีศุลกากร (Tariff) และ มาตรการที่ไม่ใช่ภาษี (Non-Tariff Barriers) เคยเป็นเครื่องมือยอดฮิตของประเทศมหาอำนาจในการปกป้องตลาดในประเทศ กระตุ้นการผลิต และใช้ต่อรองทางการเมือง — โดยเฉพาะในยุคของโดนัลด์ ทรัมป์

แต่ในโลกที่การค้าเชื่อมโยงกันทุกห่วงโซ่…

คำถามจึงไม่ใช่แค่ “เราควรตั้งภาษีไหม?”

แต่คือ “กำแพงที่เราตั้ง กำลังกันคนอื่น หรือกำลังกั้นตัวเราเอง?”

Tariff: ภาษีที่มากกว่ารายได้

Tariff คือภาษีที่เรียกเก็บจากสินค้านำเข้า

→ฟังดูดี เพราะทำให้สินค้าต่างชาติแพงขึ้น

→แต่ผลกระทบมักย้อนกลับมาโดยที่เราไม่รู้ตัว

• ผู้บริโภคในประเทศต้องจ่ายแพงขึ้น

• ผู้ผลิตที่ต้องใช้วัตถุดิบนำเข้า → ต้นทุนเพิ่ม

• ประเทศคู่ค้าตอบโต้ด้วยภาษีกลับ → ส่งออกเรากระทบเต็ม ๆ

“If you tax imports, you essentially tax exports.”— Milton Friedman

กำแพงที่เราสร้าง อาจกลายเป็นคุกขังการเติบโตของเราเอง

Non-Tariff Barriers: กำแพงที่มองไม่เห็น

เมื่อกำแพงภาษีเริ่มถูกจำกัด... ประเทศต่าง ๆ จึงหันมาใช้ "กำแพงเงียบ" แทน เช่น

• โควตานำเข้า

• มาตรฐานสุขอนามัยและความปลอดภัย

• การตรวจสอบแหล่งกำเนิด

• ใบอนุญาตเฉพาะ ฯลฯ

มาตรการพวกนี้อาจดูเหมือน “กฎธรรมดา”

แต่สำหรับผู้ส่งออกจากประเทศกำลังพัฒนา นี่คือ กำแพงจริง

สินค้าบางชนิดถูกปฏิเสธเพราะไม่ผ่าน CBAM ของ EU

อาหารที่ถูกตรวจเข้มในญี่ปุ่นเพราะกฎสุขอนามัย

“Regulation is a stealth weapon of protectionism.” — Pascal Lamy

กฎระเบียบ…คือกำแพงที่ไม่มีใครเรียกว่ากำแพง

เมื่อ “สิ่งแวดล้อม” กลายเป็นอาวุธทางการค้า

กำแพงยุคใหม่ ไม่ได้มาในรูปของภาษี แต่มาในรูปของเงื่อนไข

• สินค้าไม่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม = นำเข้าไม่ได้

• สินค้าไม่มีข้อมูล traceability = ส่งออกลำบาก

• สินค้าผลิตจากป่าไม้ที่ไม่มีใบรับรอง = ส่งออกไม่ได้

ในศตวรรษที่ 21 กำแพงภาษีไม่ใช่เรื่องภาษี... แต่มันคือเรื่องของ “โลกที่เปลี่ยนไป”

แล้วไทยอยู่ตรงไหน?

• ใช้ Tariff แบบพิกัดอัตราซ้อน → ใครมี FTA ได้ลด ใครไม่มี เจอเต็ม

• ใช้ Non-Tariff Barriers เช่น การจำกัดนำเข้า หรือออกใบอนุญาตเฉพาะ

แต่ในเชิง ส่งออก เราคือ “ผู้เผชิญ” มากกว่าผู้ควบคุม

สินค้าเกษตรไทยหลายชนิดติดด่านกฎระเบียบในตลาดพัฒนาแล้ว

ผู้ประกอบการรายย่อยไทยหลายรายยังไม่พร้อมรับมือมาตรฐานสิ่งแวดล้อมใหม่

และในอนาคต… ถ้าเราไม่ปรับตัว กำแพงพวกนี้จะไม่ใช่แค่กันของออก แต่กันความฝันของ SME ไทยด้วย

Trade War = Lose-Lose Game

“สงครามการค้าไม่มีผู้ชนะ มีแต่ผู้แพ้ทั้งสองฝ่าย”

เมื่อภาษีทำให้ของแพงขึ้นทั่วโลก ห่วงโซ่การผลิตสะดุด

และผู้บริโภคทุกประเทศต้องจ่ายราคาของความขัดแย้งนี้ร่วมกัน

บทสรุป: ปรับใหม่ ไม่ใช่แค่ปกป้อง

“กำแพงภาษี” อาจใช้ได้ผลในบางกรณี แต่ไม่ใช่ทางรอดระยะยาว

สิ่งที่ปกป้องประเทศได้ดีที่สุด ไม่ใช่กำแพง ไม่ใช่แค่ “กันไม่ให้คนอื่นเข้า”

แต่คือ ขีดความสามารถในการแข่งขัน

เพราะโลกวันนี้ไม่ใช่สงครามของ “ใครกันเก่งกว่า”

แต่เป็นสนามของ “ใครแข็งแรงพอจะวิ่งไกลกว่า”

เรื่องและภาพ: ชนิยา ชัยพฤกษ์ Economist, Bnomics

════════════════

เนื้อหาข้อมูลที่มาจาก..  Bnomics by Bangkok Bank