ทำไม การปันผล และการเพิ่มทุน ก่อน IPO เป็นเรื่องปกติ ?

ทำไม การปันผล และการเพิ่มทุน ก่อน IPO เป็นเรื่องปกติ ? /โดย ลงทุนแมน

หลังจากบริษัท เบทาโกร จำกัด (มหาชน) หรือ BTG ได้เข้าซื้อขายในตลาดหุ้นไทย 2 วันที่แล้ว

และราคาหุ้นได้ปรับตัวลดลง โดยมีการคุยกันว่านักลงทุนกังวลเกี่ยวกับ

- การจ่ายเงินปันผลให้ผู้ถือหุ้นเดิมก่อน IPO มูลค่า 10,500 ล้านบาท

- การเพิ่มทุน หุ้นละ 10 บาท ช่วงปลายปีที่แล้ว

มีหลายเพจบอกว่า ความกังวลเหล่านี้ ส่งผลให้วันแรกของการซื้อขายหุ้น ของเบทาโกรถูกเทขายออกมา จนมีมูลค่าต่ำกว่า 40 บาทต่อหุ้น หรือต่ำกว่าราคา IPO ที่เราจองกันไว้เสียอีก

แต่ก็ต้องบอกว่า จริง ๆ แล้ว เรื่องการปันผล กับ การเพิ่มทุน เป็นเรื่องปกติ สำหรับธุรกิจที่กำลังจะเข้าตลาดหลักทรัพย์ แล้วมันเพราะอะไร ?

ลงทุนแมนจะสรุปให้ฟัง

1. เริ่มที่การปันผลกันก่อน

ขอยกตัวอย่างแบบง่าย ๆ สมมติ เราทำกิจการร้านขายรองเท้า โดยมีผู้ถือหุ้นคือ เรา และครอบครัวของเรา

การที่วันหนึ่ง เราบอกว่าจะขยายกิจการ และไปขอระดมทุนเพิ่มเติมจาก Nike

โดยเราทำธุรกิจร้านรองเท้ามา 10 ปี มีกำไรสะสมอยู่ในบริษัท และไม่ได้เอาออกมาใช้อะไร

มันจึงไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร ถ้าเราจะบอกกับ Nike ว่าบริษัทจะมีการปันผลเงินสดส่วนนั้นออกมาให้กับผู้ถือหุ้นเดิม หรือก็คือตัวเราเอง และครอบครัว ก่อนที่ Nike จะมาร่วมถือหุ้น

ในขณะที่ Nike ที่จะเข้ามาให้เงินระดมทุน แลกกับหุ้นส่วนในร้านรองเท้าของเรา

ก็จะโฟกัสไปที่ตัวกิจการ และการดำเนินงานของเราว่าสามารถสร้างกระแสเงินสดได้เท่าไรในแต่ละปี และการเติบโตเป็นอย่างไร เงินสดที่มีอยู่ในบริษัทจะเป็นปัจจัยรองลงมา สำหรับการพิจารณาลงทุนของ Nike

สรุปก็คือ การปันผลก่อน IPO ถือเป็นเรื่องปกติ

2. การเพิ่มทุนราคาต่ำ ๆ ก่อน IPO

โดยข้อนี้ แยกเป็น 2 กรณี คือ

- เพิ่มทุนราคาต่ำให้ผู้ถือหุ้นเดิม

- เพิ่มทุนราคาต่ำให้ผู้ถือหุ้นใหม่

สำหรับการเพิ่มทุนราคาต่ำให้ผู้ถือหุ้นเดิม ถือเป็นเรื่องปกติ

เพราะมันก็เหมือนกับเรา และครอบครัวที่เป็นเจ้าของกิจการร้านรองเท้าอยู่แล้ว เพิ่มเงินสดเข้าไปในบริษัทของตัวเอง

ซึ่งเหตุผลก็มีตั้งแต่ เพิ่มเพื่อให้ทุนจดทะเบียนสูงขึ้นให้เป็นไปตามเกณฑ์ของ ก.ล.ต. หรือเพิ่มเพื่อความน่าเชื่อถือ แถมในบางกรณีกลับเป็นเรื่องดีด้วยซ้ำ ที่บริษัทจะมีเงินสดมากขึ้นจากการเพิ่มทุนของผู้ถือหุ้นเดิม

โดยสัดส่วนของผู้ถือหุ้นแต่ละคนก็เป็นเท่าเดิม

ดังนั้นการจะเพิ่มทุนให้กับผู้ถือหุ้นเดิมในราคาต่ำหรือสูงเพียงใด

ถ้ามูลค่าบริษัทที่ IPO เหมือนเดิม ผู้ถือหุ้นเดิมก็จะขายหุ้นได้กำไรเท่าเดิม

เช่น บริษัทมีมูลค่าบริษัทตอน IPO ที่ 100 ล้านบาท

นาย A มี 100 หุ้น คิดเป็นสัดส่วน 50% ของบริษัท ถ้านาย A ไม่เพิ่มทุน แล้ว ขายหุ้นทั้งหมดทันทีหลัง IPO นาย A ก็จะได้เงิน 50 ล้านบาท

แต่ถึงก่อน IPO บริษัทจะเพิ่มทุนให้มีจำนวนหุ้นเป็น 2 เท่า ให้กับผู้ถือหุ้นเดิมทุกคนในสัดส่วนเท่าเดิม

นาย A ก็จะมี 200 หุ้น คิดเป็นสัดส่วน 50% เหมือนเดิมอยู่ดี

ถ้าราคา IPO ที่ 100 ล้านบาทเท่าเดิม นาย A ขายหุ้นหลัง IPO ทันที นาย A ก็จะได้เงิน 50 ล้านบาทเท่าเดิม (แถมยังต้องเสียเงินเพิ่มทุนเข้าไปในบริษัทด้วยซ้ำ)

ในทางกลับกัน หากเป็นการเพิ่มทุนราคาต่ำให้ผู้ถือหุ้นรายใหม่

จากตัวอย่างเดิมคือ สมมติเราไปเพิ่มทุนกิจการร้านรองเท้าให้บริษัทอื่นก่อนหน้า Nike ในราคาที่ต่ำกว่า ขายให้ Nike มาก ๆ แบบนี้จะถือว่าไม่เหมาะสม

โดยหากทำแบบนี้ ทาง ก.ล.ต. จะถือว่าการกระทำแบบนี้ จะนับค่าใช้จ่ายบริษัท “Share-based Payment”

อธิบายง่าย ๆ คือ ค่าเสียโอกาสแทนที่เราจะให้เงิน 40 บาทต่อหุ้น กลับขายได้เพียง 10 บาทต่อหุ้น เราจำเป็นต้องบันทึก เป็นค่าใช้จ่ายของบริษัทด้วย

แต่ในกรณีของ BTG เป็นการเพิ่มทุนให้ผู้ถือหุ้นเดิมที่มีอยู่แล้ว จึงถือเป็นเรื่องการปรับโครงสร้างของบริษัทก่อนเข้าตลาดหลักทรัพย์ ที่เป็นเรื่องปกติที่บริษัททั่วไปทำกัน

สรุปแล้ว การจ่ายปันผล และการเพิ่มทุน ก่อนจะเข้าตลาดหลักทรัพย์ เป็นท่าประจำของหลายบริษัทอยู่แล้ว

ก่อนหน้านี้ ก็จะมี BBIK ที่มีการเพิ่มทุน และจ่ายปันผล ก่อนที่จะเข้าตลาดหลักทรัพย์ เหมือนกัน

โดยราคาหุ้นของ BBIK ก็ปรับตัวเพิ่มขึ้นมาหลายเท่าตัว ไม่ได้ต่ำจองแบบ BTG

ดังนั้น เหตุผลหลักที่ทำให้ราคาหุ้น BTG ต่ำกว่า IPO น่าจะมาจากปัจจัยอื่นอีกหลายปัจจัย เช่น

- ราคา IPO

- สภาพตลาด

- ผู้ถือหุ้นเดิมที่ไม่ได้ติด Silent Period ขายออกมา

- ขนาดของการระดมทุน

- จำนวนของผู้ที่ซื้อ IPO ได้

แต่ไม่น่าจะมาจากเรื่อง การปันผล หรือเพิ่มทุนให้ผู้ถือหุ้นเดิม ก่อน IPO ที่เป็นข่าวอยู่ในตอนนี้..

โดย ลงทุนแมน