ชวนไขปริศนาเงินทุนลึกลับที่ผลักดันค่าเงินบาท

ชวนไขปริศนาเงินทุนลึกลับที่ผลักดันค่าเงินบาท

จากบทวิเคราะห์ในคลิปวิดีโอ ‘ธปท.ควรทำ QE แก้เกมบาทแข็ง?’ ทางช่อง ทันโลกกับ Trader KP ดร.ศุภวุฒิ สายเชื้อ ประธานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สภาพัฒน์) และที่ปรึกษากลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร (KKP) ได้ชวนตั้งข้อสังเกตถึงปรากฏการณ์เงินบาทแข็งค่าที่หลายคนกำลังรู้สึก ไม่ว่าจะในฐานะผู้ประกอบการที่ต้องคำนวณต้นทุนนำเข้า-ส่งออก นักลงทุนที่เฝ้ามองจอหุ้น หรือแม้แต่คนธรรมดาที่วางแผนจะแลกเงินไปเที่ยวต่างประเทศ ค่าเงินบาทดูเหมือนจะมี ‘แรงดึงดูดพิเศษ’ บางอย่างในช่วงที่ผ่านมา

ดร.ศุภวุฒิ ได้อธิบายถึงปัจจัยแรกที่ทุกคนคุ้นเคยกันดีคือ ‘ดุลบัญชีเดินสะพัด’ (Current Account) ซึ่งเปรียบเสมือนสมุดบัญชีรายรับรายจ่ายของประเทศ เมื่อเราส่งออกสินค้าได้มาก (เหมือนตอนที่เร่งส่งของไปอเมริกาก่อนสงครามการค้า) หรือมีนักท่องเที่ยวหลั่งไหลเข้ามาใช้จ่าย เงินตราต่างประเทศก็ไหลเข้าประเทศมากกว่าที่เราจ่ายออกไป ผลลัพธ์คือความต้องการเงินบาทสูงขึ้น และค่าเงินบาทก็แข็งขึ้นตามกลไกตลาด

นี่คือคำอธิบายในบทเรียนเศรษฐศาสตร์ที่หลายคนรู้กันดี แต่ ดร.ศุภวุฒิ ชี้ให้เห็นถึง ‘กระแสเงิน’ อีกสายหนึ่งที่ทรงพลังไม่แพ้กัน เป็นกระแสธารใต้ดินที่ไหลเข้ามาในระบบเศรษฐกิจไทยอย่างเงียบเชียบ โดยที่ไม่มีใครอธิบายที่มาของมันได้

----------

Errors and Omissions เงินที่หาที่มาไม่เจอ

ในโลกของการเงินระดับประเทศ มีบัญชีหนึ่งที่ชื่อว่า ดุลการชำระเงิน (Balance of Payments) ซึ่งทำหน้าที่บันทึกทุกธุรกรรมระหว่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นการค้า การลงทุน หรือการบริการ เมื่อนำตัวเลขทั้งหมดมาบวกลบคูณหารกันตามทฤษฎีแล้ว มันควรจะลงตัวพอดี

แต่ในความเป็นจริง มันมักจะมีส่วนต่างเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ตกหล่นไปเสมอ ซึ่งนักเศรษฐศาสตร์เรียกตัวเลขส่วนต่างนี้ว่า ‘ความคลาดเคลื่อนสุทธิ’ หรือ Errors and Omissions (E&O) มันคือตัวเลขที่บอกว่ามีเงินบางส่วนที่ระบบไม่สามารถรับรู้ได้หรืออธิบายไม่ได้

โดยปกติแล้ว ค่า E&O นี้จะแกว่งไปมา บางไตรมาสก็เป็นบวก (มีเงินไหลเข้าโดยไม่ทราบที่มา) บางไตรมาสก็เป็นลบ (มีเงินไหลออกโดยไม่ทราบที่มา) ซึ่งเป็นเรื่องธรรมชาติ

แต่สิ่งที่ ดร.ศุภวุฒิ พบว่าน่าประหลาดใจและกลายเป็น ‘ปริศนา’ สำคัญในตอนนี้คือ ตัวเลข E&O ของไทยในช่วงหลังนั้นเป็นบวกอย่างมหาศาลและต่อเนื่อง

ข้อมูลในกราฟแสดงให้เห็นแท่งบวกที่สูงขึ้นอย่างผิดสังเกต หมายความว่า ในแต่ละไตรมาส มีเงินปริศนานับพันล้านเหรียญสหรัฐไหลทะลักเข้ามาในประเทศไทย โดยที่ไม่สามารถระบุได้ว่ามาจากช่องทางไหน ซึ่งไม่ใช่เงินจากการลงทุนในตลาดหุ้น ไม่ใช่จากตลาดพันธบัตร และไม่ใช่เงินลงทุนโดยตรง (FDI) เพราะเงินเหล่านั้นถูกบันทึกในบัญชีอื่นไปหมดแล้ว

มันคือเงินที่อยู่นอกระบบการบันทึกอย่างเป็นทางการ

----------

ปรากฏการณ์นี้สะท้อนผ่านคำพูดของ ดร.ศุภวุฒิ ที่กล่าวไว้ว่า “มันกลายเป็นปรากฏการณ์ที่คนตื่นตระหนกในการนำเงินเข้า... ส่วนจะนำเข้ามาด้วยเหตุผลใดนั้นผมไม่ทราบ แต่ข้อมูลบ่งชี้ว่ามีการลักลอบนำเงินเข้ามา”

คำพูดนี้สะท้อนภาพสถานการณ์ได้เป็นอย่างดี จากเดิมที่เราเคยได้ยินแต่เรื่องคน ‘ตื่นตระหนก’ แห่เอาเงินออกนอกประเทศยามเกิดวิกฤต แต่ตอนนี้กลับเกิดปรากฏการณ์ตรงกันข้าม คือมี ‘ใครบางคน’ กำลัง ‘ตื่นตระหนก’ รีบเอาเงินเข้ามาซ่อนในประเทศไทยอย่างเป็นปริศนา

----------

บทบาทของธนาคารแห่งประเทศไทย ผู้สกัดกั้นคลื่นใต้น้ำ

เมื่อมีเงินไหลเข้าประเทศมากเกินไป ไม่ว่าจะมาจากแหล่งที่เปิดเผยหรือแหล่งปริศนา ผลลัพธ์ที่ตามมาคือแรงกดดันมหาศาลที่ทำให้เงินบาทแข็งค่าขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อความสามารถในการแข่งขันของภาคการส่งออกและภาคการท่องเที่ยวได้

นี่คือจุดที่ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ต้องเข้ามามีบทบาทในฐานะผู้ดูแลเสถียรภาพค่าเงิน

----------

สัญญาณหนึ่งที่บ่งชี้ถึงการทำงานนี้คือ ‘ทุนสำรองระหว่างประเทศ’ ที่เพิ่มสูงขึ้น การที่ทุนสำรองฯ เพิ่มขึ้นนั้นแปลว่า ธปท. ได้เข้าไป ‘แทรกแซง’ ตลาด โดยการนำเงินบาทเข้าไป ‘ซื้อ’ เงินดอลลาร์สหรัฐและสกุลเงินอื่นเก็บไว้ เพื่อชะลอไม่ให้เงินบาทแข็งค่าเร็วเกินไป เปรียบเสมือนการสร้างเขื่อนเพื่อดูดซับปริมาณน้ำมหาศาลที่ไหลบ่าเข้ามา ไม่ให้ท่วมระบบเศรษฐกิจจนเสียหาย

ปริศนาของกระแสเงินลึกลับนี้ยังคงเป็นสิ่งที่ทางการต้องสืบค้นต่อไปว่ามันคือเงินจากที่ใด เป็นเงินร้อนที่เข้ามาพักเพื่อเก็งกำไรระยะสั้น เป็นเงินทุนของกลุ่มธุรกิจสีเทาที่ต้องการฟอกให้ขาว หรือเป็นเงินของมหาเศรษฐีจากทั่วโลกที่มองว่าประเทศไทยคือ ‘หลุมหลบภัย’ ท่ามกลางความผันผวนของเศรษฐกิจโลก

ไม่ว่าคำตอบจะเป็นอะไร สิ่งหนึ่งที่ชัดเจนคือ เศรษฐกิจไทยกำลังเผชิญกับปรากฏการณ์ที่ไม่ธรรมดา และเบื้องหลังตัวเลขค่าเงินบาทที่เราเห็นกันอยู่ทุกวัน อาจมีเรื่องราวที่ซับซ้อนและลึกลับกว่าที่เราเคยจินตนาการไว้มากนัก

คุณคิดอย่างไรกับเรื่องของเงินที่ไม่รู้ที่มาจำนวนมหาศาลนี้ ลองแลกเปลี่ยนมุมมองกันได้เลย

ทีมาเนื้อหา… Business Tomorrow