ดอลลาร์: อัศวินผู้เคยครองโลก กำลังเจอ บททดสอบครั้งใหญ่

ดอลลาร์: อัศวินผู้เคยครองโลก กำลังเจอ บททดสอบครั้งใหญ่

หลายสิบปีที่ผ่านมา “เงินดอลลาร์” ไม่ใช่แค่สกุลเงิน ที่ใช้ซื้อของ แต่มันคือ “อาวุธทางภูมิรัฐศาสตร์” ที่ ทรงพลังที่สุดในโลก เพราะใครก็ตามที่ควบคุมดอลลาร์... ย่อมคุมเส้นเลือดใหญ่ของเศรษฐกิจโลก แต่ยิ่งใช้อาวุธนี้บ่อยเท่าไร พันธมิตรและคู่แข่งก็ยิ่งเริ่มมองหาทางหนี จนมาถึงวันที่ “อำนาจของดอลลาร์” กำลังถูกท้าทายมากที่สุด

จากโล่ทางการทูต สู่อาวุธที่น่ากลัว

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 “มาตรการคว่ำบาตร” เคยเป็นแค่เครื่องมือทางการทูตเพื่อกดดันประเทศที่ทำผิดกติกาโลก แต่หลังยุค 9/11 ทุกอย่างเปลี่ยนไป

แต่หลังยุค 9/11 ดอลลาร์ถูกยกระดับเป็น ดาบทางเศรษฐกิจ ที่ฟาดใส่ศัตรู

อิหร่านถูกตัดออกจากระบบการเงินโลก

เวเนซุเอลาถูกบีบจนเงินเฟ้อทะลุ 1,000,000%

รัสเซียถูกแช่แข็งเงินสำรองกว่า 300,000 ล้านดอลลาร์ ภายในคืนเดียว

โลกเริ่มหาทางสู้

หลายประเทศเริ่มคิดว่า “เราจะอยู่ได้ยังไง ถ้าโดนแบบนั้น?”

- สัดส่วนดอลลาร์ในทุนสำรองโลกลดลงเหลือ 57.7% ต่ำสุดในประวัติศาสตร์ (IMF Q1/2025)

- จีน–รัสเซีย ใช้หยวนชำระค้าขายมากกว่า 90% แล้ว (เทียบกับ 25% ในปี 2014)

- อินเดียจ่ายค่าน้ำมันรัสเซียด้วยรูปี

- ซาอุฯ และ UAE ทดลองขายน้ำมันเป็นหยวนและดีแรห์ม

-ธนาคารกลางทั่วโลกแห่ซื้อทอง: 1,136 ตัน (2022) และ 1,037 ตัน (2023) ทำสถิติสูงสุดตลอดกาล (World Gold Council)

ดอลลาร์ยังคงแข็งแกร่ง

แม้จะมีแรงท้าทายรอบทิศ แต่ดอลลาร์ยังคง “เบอร์หนึ่ง” ในโลกการเงิน

88.5% ของธุรกรรม FX ทั่วโลกยังเกี่ยวข้องกับดอลลาร์ (BIS 2022)

60% ของหนี้โลกถูกออกเป็นดอลลาร์

47% ของธุรกรรม SWIFT ยังใช้ดอลลาร์

นักลงทุนยังเลือกพันธบัตรสหรัฐฯ เป็นที่หลบภัย

เหตุผลก็ชัดเจน:

ตลาดการเงินสหรัฐฯ ใหญ่ ลึก และโปร่งใส

“เครือข่ายดอลลาร์” ทำให้ใคร ๆ ก็ใช้เพราะทุกคนใช้

คู่แข่งยังไม่พร้อม — ยูโรยังติดปัญหาการคลัง หยวนยังมีทุนไหลเข้าออกจำกัด ทองคำเก็บค่าได้แต่ใช้ยาก คริปโตผันผวน

BRICS: เสียงดัง แต่ยังไม่จริง

BRICS พยายามขยับตัวออกจากดอลลาร์

- บราซิลจับมือจีนทำสัญญา Swap

- รัสเซียคิดเงินหยวนเป็นหลัก

- อินเดียขยายระบบรูปี Vostro ไป 18 ประเทศ

- แอฟริกาใต้กดดันให้ปฏิรูป IMF และ World Bank

แต่ปัญหาคือ BRICS มีเศรษฐกิจและการเมืองต่างกันเกินไป “เงินสกุลเดียว” จึงเป็นแค่แนวคิดบนโต๊ะประชุม

โลกใหม่: ไม่ได้ต้องการแทนที่ แต่อยากกระจายอำนาจ

โลกไม่ได้จะล้มดอลลาร์ แต่ต้องการ “ลดความเสี่ยง”

- ตั้งกองทุนสำรองระดับภูมิภาค (CMIM และ ASEAN+3)

- ทำระบบจ่ายเงินคู่ขนาน (CIPS ของจีน และ Vostro ของอินเดีย)

- กักตุนทองคำและสินค้าโภคภัณฑ์

-ทดลองสกุลเงินดิจิทัลของธนาคารกลาง (CBDC) ในกว่า 130 ประเทศ (IMF 2024)

โลกใหม่ไม่เหมือนเดิม

ดอลลาร์ยังคงเป็น “อัศวินเบอร์หนึ่ง” แต่ไม่ใช่อัศวินที่ไร้เทียมทานอีกต่อไป โลกกำลังก้าวสู่ยุค หลายอัศวิน หลายธง

และในสนามรบเศรษฐกิจยุคใหม่ คุณจะเลือกพึ่งพา “อัศวินคนเดียว” หรือสร้างเกราะหลายชั้นเพื่อเอาตัวรอด?

.

เรื่องและภาพ: ธนโชติ นนทกะตระกูล Economist, Bnomics

════════════════

ที่มา.  Bnomics by Bangkok Bank