โดย ลำหับ
เผยแพร่ : 
63 views
ชวนอ่านสรุปรายงานจาก KKP Research ที่ออกมาเตือนว่า ‘ดอกเบี้ยขาขึ้น’ รอบนี้ อาจจุดชนวนระเบิด ‘หนี้ครัวเรือนไทย’ คนจนเงินไม่พอ ต้องลดกิน-ใช้ มาจ่ายหนี้ แนวโน้มหนี้เสียเพิ่มขึ้น ใช้การก่อหนี้ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไม่ได้อีกต่อไป ส่งผลเศรษฐกิจไทยเข้าสู่ขาลง-ซึมยาว แม้จะไม่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจระยะสั้น แต่ควรลงมือแก้ปัญหาโครงสร้างอย่าง “เศรษฐกิจแทบไม่เติบโต ประชาชนมีเงินไม่พอใช้”
.
1) ที่ผ่านมา หลายประเทศขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วย ‘การก่อหนี้’ ทำให้หนี้ภาครัฐ หนี้เอกชน และหนี้ครัวเรือนสูงขึ้นตลอด อย่างตอนนี้ ‘หนี้’ ทั้งหมดในโลกคิดเป็น 270% ของ GDP โลกแล้ว ที่ทำแบบนั้นได้เพราะธนาคารกลางทั่วโลกคงดอกเบี้ยไว้ต่ำๆ เพราะไม่มีแรงกดดันจากเงินเฟ้อมาหลายสิบปี
.
2) แต่ตอนนี้ ‘เงินเฟ้อ’ กลับมาแล้ว ทำให้ธนาคารกลางต้องเปลี่ยนนโยบาย เริ่มปรับ ‘อัตราดอกเบี้ย’ ให้สูงขึ้น ซึ่งจะกระทบกับเศรษฐกิจที่มีหนี้ในระดับสูง ‘เศรษฐกิจไทย’ เป็นหนึ่งในเศรษฐกิจที่มีหนี้ในระดับสูง โดยเฉพาะปัญหาหนี้ครัวเรือน ทำให้ ‘ไทย’ อาจจะเจอผลกระทบหนักกว่าประเทศอื่นเช่นกัน
.
3) ย้อนกลับมาดูโครงสร้างเศรษฐกิจไทย จะเห็นว่า ‘ไทย’ เป็นหนึ่งในประเทศที่มีความเหลื่อมล้ำด้านความมั่งคั่งสูงที่สุดในโลกตามรายงานของ Credit Suisse หนี้จึงกระจุกตัวอยู่ใน ‘ครัวเรือนรายได้น้อย’ ที่ปกติรายได้ไม่พอใช้และมีหนี้มากกว่าสินทรัพย์ พอดอกเบี้ยสูงขึ้น คนรายได้น้อยก็ต้องลดการกินใช้ มาจ่ายหนี้ กลายเป็นปัญหาต่อเศรษฐกิจ
.
4) อีกอย่าง คือ ครัวเรือนรายได้น้อยยังมีสัดส่วนค่าใช้จ่ายในกลุ่มอาหารและพลังงานสูงกว่าค่าเฉลี่ย ทำให้จะได้รับผลกระทบจากเงินเฟ้อมากกว่า เงินออมลดลง จ่ายหนี้ได้น้อยลง หนี้เสียของไทยจึงมีแนวโน้มจะสูงขึ้นอีก
.
5) อย่าง KKP Research มองว่า ตอนนี้ ‘เศรษฐกิจไทย’ คล้ายกับ ‘ญี่ปุ่น’ คือ หนี้สูงมาก นโยบายการเงินผ่อนคลาย แต่ในระยะยาว ปัญหา ‘หนี้’ จะกดดันจนทำให้เศรษฐกิจไม่เติบโต ญี่ปุ่นเป็นประเทศรายได้สูงแล้ว แต่ไทยยังเป็นประเทศรายได้ปานกลางอยู่
.
ดังนั้น เมื่อดอกเบี้ยสูงขึ้น ‘เศรษฐกิจไทย’ จะได้รับผลกระทบจากปัญหาหนี้มากขึ้น และจะเข้าสู่ ‘วัฏจักรเศรษฐกิจขาลง’ ที่ยาวนาน
.
6) ผลกระทบหลักๆ จะเกิดจาก
1) ภาระหนี้จะสูงตามดอกเบี้ย หนี้ดอกเบี้ยผันแปรอย่าง ‘สินเชื่อธุรกิจ’ (34% ของหนี้ครัวเรือน) จะรับผลกระทบโดยตรง
2) หนี้ครัวเรือนสูงจะทำให้การบริโภคเติบโตช้าลง หนี้ที่เพิ่มขึ้นจะกระทบต่อเศรษฐกิจชัดเจนใน 3-5 ปี และจะรุนแรงขึ้นหากหนี้ครัวเรือนอยู่ในระดับเกิน 80%
3) การกระตุ้นการบริโภคด้วยหนี้จะถึงทางตัน ไม่สามารถเติบโตได้อีก เพราะ ‘ไทย’ มีระดับหนี้ที่ใกล้เคียงกับจุดสูงสุดของหนี้ในอดีตของหลายประเทศ
.
7) KKP Research ประเมินว่า หากเศรษฐกิจเข้าสู่ภาวะใช้คืนหนี้ (Deleverage) เริ่มชำระหนี้คืนจนหนี้ต่อ GDP เริ่มปรับตัวลดลง จะทำให้แรงส่งต่อการบริโภคหายไปประมาณ 1.3% และเศรษฐกิจเติบโตชะลอลงไปประมาณ 0.7% หรือทำให้ “เศรษฐกิจไทยโตได้ช้าและซึมยาว”
.
8.) ถึงอย่างนั้นก็ประเมินว่า มีโอกาสเกิดวิกฤตเศรษฐกิจระยะสั้นต่ำ เพราะไทยมีเสถียรภาพด้านต่างประเทศที่แข็งแรง ตั้งแต่การเกินดุลบัญชีเดินสะพัด ภาระหนี้ต่างประเทศน้อย สถาบันการเงินมีความแข็งแกร่ง และเงินสำรองระหว่างประเทศในระดับสูง
.
9) แต่ในระยะยาว เศรษฐกิจไทย ก็มีความเสี่ยงที่ต้องติดตาม 3 อย่าง คือ
.
1) ถ้าไทยสูญเสียความสามารถในการแข่งขันอาจทำให้ดุลบัญชีเดินสะพัดติดลบ เมื่อเงินบาทอ่อนค่า เจอกับหนี้สูง อาจนำไปสู่ภาวะวิกฤติได้
2) ถ้าปัญหา Stagflation รุนแรงขึ้น ประเทศเศรษฐกิจหลักอาจเปลี่ยนทินโยบายการเงินในระยะยาว
3) ถ้าภาคการท่องเที่ยวไม่กลับมาเติบโตได้ดีเหมือนเก่า กระแสโลกาภิวัตน์เริ่มย้อนกลับ และจีนหันไปส่งเสริมการท่องเที่ยวในประเทศ อาจทำให้ดุลบัญชีเดินสะพัดไทยอาจไม่กลับไปเกินดุลได้มากเท่าเดิม
.
10) ถึงไทยจะแก้ปัญหาระยะสั้นด้วยการผ่อนคลายนโยบายทางการเงิน แต่ ‘ปัญหาเชิงโครงสร้าง’ ยังไม่ได้รับการแก้ไข สาเหตุที่ทำให้หนี้ครัวเรือนไทยสูงมาก เพราะ “เศรษฐกิจที่แทบไม่เติบโตในช่วงที่ผ่านมาและทำให้ประชาชนมีรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย” หากไทยจะแก้ไขปัญหาหนี้อย่างยั่งยืนจำเป็นต้องมุ่งไปที่ “การปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจ” ให้แข่งขันและเติบโตได้ในระยะยาว
.
11) การปฏิรูปเศรษฐกิจต้องอาศัย ทั้งเวลาและ ‘นโยบายการเงิน’ ช่วยควบคุมลักษณะของวัฏจักรหนี้ คือ ไม่สนับสนุนให้เศรษฐกิจประเทศเติบโตด้วยการก่อหนี้ เพราะจะทำให้เศรษฐกิจซึมยาว แต่ก็ต้องระวังไม่ให้การปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย เพื่อนำเศรษฐกิจเข้าสู่การ Deleverage เร็วเกินไปและนำไปสู่ภาวะวิกฤติ
.
12) ระหว่างนี้ความท้าทายของนโยบายการเงินก็จะมากขึ้นเรื่อยๆ จากแรงกดดันด้านเงินเฟ้อและวัฏจักรนโยบายการเงินโลกขาขึ้น
.
แต่ KKP Research บอกว่า “มองในแง่ดี หากวัฏจักรหนี้กำลังจะผ่านจุดสูงสุดในช่วงหลังจากนี้จริงแล้ว การมองเห็นปัญหาของเศรษฐกิจไทยและศักยภาพการเติบโตที่แท้จริงก็จะเริ่มเป็นไปได้อย่างไม่บิดเบือน เพราะไม่มีหนี้มาช่วยให้โตอีกต่อไป”
.
เป็นสัญญาณเร่งการปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจเพื่อยกระดับการเติบโตของรายได้ในระยะยาวในที่สุด
.
