รู้จัก ‘อัตราดอกเบี้ยนโยบาย’ คืออะไร? ทำไมสำคัญกับความมั่งคั่งเรา

ช่วงนี้เราจะเห็นฟีดข่าวเรื่อง "เฟดขึ้นดอกเบี้ย" "กนง.คงดอกเบี้ย" ว่าแต่มันคืออะไรกันล่ะ คำว่า ดอกเบี้ยที่พูดถึงกันมันคือดอกเบี้ยอะไร? เกี่ยวข้องกับเรายังไงทั้งในฐานะนักลงทุน และในฐานะประชาชน

 

 

 

.

คำว่า "ดอกเบี้ย" ที่เราได้ยินจากพาดหัวข่าวในทำนองแบบด้านบนมีชื่อเต็มๆ ว่า "อัตราดอกเบี้ยนโยบาย" หมายความว่าประเทศนั้นๆ มีนโยบายที่จะทำให้เศรษฐกิจเติบโตไปในระดับไหน ธนาคารกลางก็จะใช้ "อัตราดอกเบี้ยนโยบาย" มาเป็น "เครื่องมือ" ในการส่งสัญญาณนั่นเอง

.

[อัตราดอกเบี้ยนโยบาย = เป็นอัตราที่ธนาคารกลางจ่ายดอกเบี้ยให้กับธนาคารพาณิชย์ที่เอาเงินมาฝาก หรือเป็นอัตราที่ธนาคารกลางเก็บดอกเบี้ยจากธนาคารพาณิชย์ที่มากู้เงิน]

.

ขนาดของการปรับขึ้นหรือปรับลงดอกเบี้ยนโยบายในแต่ละครั้ง เปรียบเสมือนการจ่ายยาในแต่ละรอบ เพื่อจัดการกับสถานการณ์เงินเฟ้อ เราจึงมักได้ยินตัวเลขที่ว่าขึ้น 0.25% , 0.50% หรือ 0.75% แบบนี้ เป็นต้น ซึ่งจะประกาศทุก 1 เดือนครึ่ง เพื่อแจ้งให้บรรดาธนาคารในประเทศ ปรับขึ้น/คง/ลง "ดอกเบี้ย" ไปในทิศทางเดียวกับที่แม่ส่งสัญญาณ

.

“อัตราดอกเบี้ยนโยบาย” ที่กำหนดโดยธนาคารกลาง จะส่งผลกับ “อัตราดอกเบี้ยเงินกู้” และ “อัตราดอกเบี้ยเงินฝาก” ที่ธนาคารพาณิชย์คิดกับลูกค้าทั้งสองขา เรียกได้ว่าส่งผ่านมาเป็นทอดๆ จนถึงพวกเรา

.

[ดอกเบี้ย = เป็นสิ่งที่ผู้กู้ต้องจ่ายเมื่อกู้เงิน หรือเป็นสิ่งที่ผู้ฝากได้รับเมื่อฝากเงิน]

.

เหตุผลว่าช่วงไหนต้องขึ้น/คง/ลง ดอกเบี้ยนโยบาย หลักๆ เลย ธนาคารกลางจะดูจาก "เงินเฟ้อ" คือภาวะที่ข้าวของราคาแพงขึ้นเรื่อยๆ เงินมีเท่าเดิมแต่ซื้อของได้น้อยลง เพราะคนอยากซื้อมากกว่าของที่คนขายจะผลิตได้ทัน แบบนี้ธนาคารกลางจะ “ขึ้นดอกเบี้ย” เพื่อชะลอการโตของเศรษฐกิจ

.

ส่วน "เงินฝืด" จะตรงข้ามกับภาวะเงินเฟ้อ คือภาวะที่ข้าวของราคาถูกลงเรื่อยๆ ดูเหมือนจะดี แต่ถ้าเป็นแบบนี้ยาวๆ เศรษฐกิจจะไม่โต เพราะสุดท้ายคนขายก็ต้องลดราคา ลดการผลิต ลดการจ้างงานลักษณะแบบนี้ธนาคารกลางก็จะ “ลดดอกเบี้ย” เพื่อกระตุ้นให้คนกู้เงินมาลงทุน และนำเงินออกมาใช้จ่ายเพราะฝากตังค์ไว้ก็ได้ดอกเบี้ยต่ำ

.

เพื่อให้เห็นภาพ เรามาดูผลกระทบกรณีธนาคารกลางประกาศ "ขึ้นดอกเบี้ยนโยบาย" กัน

.

ธนาคารพาณิชย์- ปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยเงินฝากและเงินกู้ตาม

ผู้กู้เงิน- ดอกเบี้ยที่เราต้องจ่ายจะเพิ่มขึ้น

ผู้ฝากเงิน- เราจะได้ดอกเบี้ยเงินฝากเพิ่มขึ้น

ผู้ลงทุน - ลดการลงทุนในสินทรัพย์ที่ให้ผลตอบแทนสูงและเสี่ยงสูง เช่น หุ้น คริปโท เปลี่ยนเป็นนำเงินมาฝากธนาคารเพราะเสี่ยงต่ำกว่าและได้ดอกเบี้ยสูง

.

ดังนั้น จึงไม่แปลกที่เราจะเห็นสินทรัพย์ดิจิทัลปรับลดลง แม้ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะรอบขาลงตามวัฎจักรหลัง Halving บิตคอยน์ แต่ปัจจัยซ้ำเติมที่ในอดีตตลาดคริปโทไม่เคยเผชิญก็คือ วัฎจักรขาขึ้นของดอกเบี้ยนำโดยสหรัฐฯ

.

ซึ่งบรรดานักเศรษฐศาสตร์มองว่า เฟดประเมินผลกระทบจากโควิด-19 ผิดพลาด ทำให้อัดฉีดเงินมากเกินไปจนนำไปสู่ภาวะเงินเฟ้อพุ่งสูงในรอบ 40 ปี และต้องเร่งกู้สถานการณ์คืน ด้วยการขึ้นดอกเบี้ยในอัตราเร่งหรือจ่ายยาแรง สุดท้ายก็เป็นโดมิโนไปยังประเทศอื่นๆ ทั่วโลก

.

.

โดยสรุป จะเห็นได้ว่าไม่ว่าจะปรับขึ้นหรือปรับลดดอกเบี้ย ย่อมกระทบกับ “ต้นทุน” ในการใช้ชีวิตของทุกคน เพราะเราคือส่วนหนึ่งของระบบเศรษฐกิจ เราต้องตัดสินใจวางแผนการใช้เงินทั้งในปัจจุบันและในอนาคต และที่แน่ๆ สิ่งที่ทุกคนต้องเตรียมใจไว้เลยก็คือ นับแต่ปีนี้เป็นต้นไป เรากำลังจะหมดยุคทองของดอกเบี้ยต่ำกันแล้ว…