สลากกินแบ่งรัฐบาล: โอกาสที่เท่าเทียม หรือ ภาษีจากความหวัง?

สลากกินแบ่งรัฐบาล: โอกาสที่เท่าเทียม หรือ ภาษีจากความหวัง?

เส้นทางประวัติศาสตร์หวยไทย

"ฮวยหวย" ของชาวจีนคือจุดกำเนิด แปลว่า "ชุมนุมดอกไม้" ก่อนพัฒนาเป็น "หวย ก ข" ในสมัยรัชกาลที่ 3 เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ ต่อมารัชกาลที่ 5 ริเริ่ม "ลอตเตอรี่" แบบตะวันตก และในปี 2477 จึงเกิด สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล (GLO) เพื่อบริหารจัดการอย่างเป็นระบบและนำรายได้พัฒนาประเทศ

ทำไมคนไทยถึงนิยมเสี่ยงโชค?

แม้โอกาสถูกรางวัลที่ 1 มีเพียง 0.0001% แต่สลากกินแบ่งยังครองใจคนไทย เพราะ:

- เป็นการพนันที่ถูกกฎหมาย

- ให้ความรู้สึก "ยุติธรรม" เพราะทุกคนมีโอกาสเท่ากัน

- เป็น "ความหวัง" ที่จับต้องได้ในราคาเพียง 80-100 บาท

คนไทยใช้จ่ายซื้อลอตเตอรี่เฉลี่ย 160-1,200 บาทต่อเดือน

จากการสำรวจพบว่า คนไทยมีค่าใช้จ่ายในการซื้อลอตเตอรี่ เฉลี่ยเดือนละ 160 - 1,200 บาท โดยจังหวัดที่ใช้เงินซื้อลอตเตอรี่สูงสุด ได้แก่ ปทุมธานี (1,203 บาท/เดือน) จันทบุรี (819 บาท/เดือน) และฉะเชิงเทรา (799 บาท/เดือน)

"คนจนเล่นหวย คนรวยเล่นหุ้น" จริงหรือ?

ผศ.ดร.ธานี ชัยวัฒน์ จากศูนย์เศรษฐศาสตร์พฤติกรรมแห่งจุฬาฯ พบว่า คนรายได้น้อยพึ่งพาการเสี่ยงโชคมากกว่าการลงทุน เพราะ:

1. รายได้ไม่พอ - เงินเดือนหมดก่อนออม ไม่มีเหลือลงทุน

2. การลงทุนดูซับซ้อน - ตลาดหุ้นต้องใช้เงินก้อนและความรู้เฉพาะทาง

3. วัฒนธรรมรวยทางลัด - สังคมไทยยังนิยมเรื่องเล่าคนถูกหวยรวยข้ามคืน

งานวิจัยหลายฉบับยังพบว่า ประชาชนจำนวนมากเชื่อว่าการทำงานหนักอย่างเดียวไม่สามารถทำให้ฐานะดีขึ้นได้ ทำให้ลอตเตอรี่กลายเป็น “ทางลัด” ที่คนจำนวนมากเลือก

สลากกินแบ่งรัฐบาล: โอกาส หรือภาษีจากความหวัง?

ในทางคณิตศาสตร์ ลอตเตอรี่เป็นเกมแห่งโอกาสที่ให้ ผลตอบแทนที่น่าตกใจ

- ซื้อลอตเตอรี่ 1 ใบ 100 บาท ค่าคาดหวังของเงินรางวัล = 0.48 สตางค์

- ระยะยาวผู้เล่นขาดทุนเฉลี่ย 99.52 บาทต่อใบ

- แม้แต่รางวัลเลขท้าย 2 ตัว ที่มีโอกาสถูก 1% แต่ยังถือว่าเป็นการพนันที่ผู้เล่นขาดทุนอยู่ดี

ทางเลือกใหม่: "หวยเกษียณ" เสี่ยงโชคพร้อมออมเงิน

ปัญหาของลอตเตอรี่คือ เงินสูญเปล่า หากไม่ถูกรางวัล

กระทรวงการคลังจึงพัฒนา สลากสะสมทรัพย์ หรือ "หวยเกษียณ"

- ผู้ซื้อยังสามารถลุ้นรางวัลได้

- เงินที่ใช้ซื้อถูกนำเข้ากองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.)

- รับเงินคืนทั้งหมดพร้อมผลตอบแทนเมื่ออายุ 60 ปี

สรุป: โอกาส หรือภาษีจากความหวัง?

ข้อดีของสลากกินแบ่ง: เป็นการพนันถูกกฎหมาย โอกาสเท่าเทียม

ข้อเสีย ผลตอบแทนต่ำมาก ขาดทุนระยะยาว

ทางเลือกใหม่: "หวยเกษียณ" ที่ทำให้การเสี่ยงโชคมีความหมายมากขึ้น

ลอตเตอรี่เป็น "โอกาส" หรือ "ภาษีจากความหวัง"? คำตอบขึ้นอยู่กับมุมมองส่วนตัว แต่สิ่งหนึ่งที่แน่นอน: ลอตเตอรี่ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยที่ฝังรากลึก และไม่มีทีท่าว่าจะจางหายไปในเร็ววัน

แต่ไม่ว่าจะซื้อลอตเตอรี่หรือไม่ก็ตาม การวางแผนการเงินให้สมดุลระหว่างความหวังกับความเป็นจริงเป็นแนวทางที่ดีที่สุด

คุณคิดว่า "หวยเกษียณ" จะช่วยแก้นิสัยการออมของคนไทยได้จริงหรือไม่?

.

เรื่องและภาพ: พรปวีณ์ ธรรมวิชัย & อาชวี เอี่ยมสุนทรชัย Economist, Bnomics

ที่มาข้อมูล Facebook Bnomics by Bangkok Bank