หวยเกษียณ ดึง “วิถีชีวิต” สู่ “การออม”

หวยเกษียณ ดึง “วิถีชีวิต” สู่ “การออม”

ในประเทศที่ “ซื้อหวย” คือพฤติกรรมหมู่ และ “การออม” ยังเป็นเรื่องไกลตัว แนวคิดที่เอาสองสิ่งนี้มารวมกันอาจดูแปลก... แต่กลับเข้าถึงใจคนไทยได้อย่างแม่นยำ

เกมแห่งความหวัง ที่ฝังในชีวิตคนไทย

ปฏิเสธไม่ได้ว่า “หวย” ได้แทรกซึมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการใช้เงินของคนไทยอย่างแนบเนียน

เกมที่เข้าใจง่าย เข้าถึงง่าย และให้ความหวังว่าชีวิตจะดีขึ้นได้

จึงไม่แปลกที่หลายคน “กล้าซื้อหวย” ทั้งที่ “ไม่กล้าออม”

แม้จะบ่นว่าเงินไม่พอใช้ แต่ก็ยังซื้อหวยเฉลี่ยเดือนละ 160–1,200 บาท

สร้างรายได้ให้กองสลากกว่า 1.7 แสนล้านบาท/ปี

แต่ในอีกด้าน ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติสะท้อนความเปราะบางของระบบการออมไทย

80% มีเงินออมไม่พอประทังชีวิตเกิน 6 เดือนหากขาดรายได้

30% ของครัวเรือนไม่ได้ออมเงินอย่างจริงจัง

20% ‘ไม่เคย’ คิดถึงการออมไว้ใช้ในยามชรา

14% เท่านั้นที่เก็บเงินยามเกษียณได้ตามแผนที่วางไว้

หวยเกษียณ: แปลงพฤติกรรม เป็นทุนชีวิต

หวยเกษียณ หรือสลากดิจิทัลเพื่อการออมของกองทุนการออมแห่งชาติ หรือ กอช. คือ “นวัตกรรมเชิงนโยบาย” ที่แปลง “สิ่งที่คนรัก” ให้กลายเป็น “เครื่องมือทางการเงิน”

ซื้อแล้วลุ้นโชคได้ทุกสัปดาห์ แต่ทุกบาทยังถูกรวบรวมเป็นเงินออม คืนให้ตอนอายุ 60 พร้อมดอกเบี้ยจากการลงทุน

หากซื้อเดือนละ 3,000 บาท ตั้งแต่อายุ 30 พอเกษียณอาจมีเงินล้านอยู่ในมือ

มันคือการบอกกับคนไทยว่า “ออมก็ลุ้นได้” ไม่ใช่แค่ “ลุ้นแล้วหมด”

เมื่อหวยกลายเป็นสะพานเชื่อมพฤติกรรมสู่ระบบออมเงิน

นี่ไม่ใช่แค่การเปลี่ยน “หวยใต้ดิน” เป็น “หวยในระบบ”

แต่มันคือการใช้แรงจูงใจจากความเคยชิน มาต่อยอดสร้างวินัยทางการเงินในระยะยาว

ใช้งบรัฐเพียง 780 ล้านบาท/ปี แต่สามารถระดมเงินออมได้ถึง 13,000 ล้านบาท/ปี

ดึงเงินที่เคยไหลไปกับหวยนอกระบบ กลับเข้าระบบเศรษฐกิจที่โปร่งใส

ช่วยให้คนเริ่มออมโดยไม่รู้สึกว่ากำลังถูกสั่งให้ “อดเพื่ออนาคต”

ลดภาระของรัฐในการดูแลผู้สูงวัยในวันที่โครงสร้างประชากรเปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว

โอกาสที่ดี…แต่อาจยังไม่ “โดนใจ” ทุกคน

แม้แนวคิดหวยเกษียณจะตั้งต้นจากความเข้าใจในพฤติกรรมคนไทย

แต่มันยังเผชิญข้อจำกัดที่อาจฉุดไม่ให้ไปได้ไกลอย่างที่หวัง

หากเริ่มออมตั้งแต่อายุ 15 ต้องรอนานถึง 45 ปี จึงได้เงินคืน

เงินรางวัลที่จูงใจน้อยกว่าการเสี่ยงโชครูปแบบเดิมที่คุ้นเคย

สุดท้าย…อาจยังไม่จูงใจคนที่ “ไม่เคยคิดจะออม”

ทำให้คนบางส่วนยังคงเลือก ‘ทางเลือกเก่า’

หวยเกษียณ…ไม่ใช่คำตอบเดียวของการออม

หวยเกษียณคือ “ทางช่วย” ที่ดีในการกระตุ้นพฤติกรรมออมเงินในกลุ่มที่ไม่เคยออม

แต่มันไม่ใช่ “ทางออกเดียว” ของปัญหาโครงสร้างการออมของไทย

ประเทศจะก้าวสู่สังคมสูงวัยได้อย่างมั่นคง ต้องเดินควบคู่ไปกับการ “สื่อสาร” ให้คนเข้าใจคุณค่าของการออม

และ “ออกแบบระบบออมภาคบังคับ” ให้สอดคล้องกับชีวิตคนไทย

เพราะหากคนไทยยัง “ออมเพื่อหวังโชค” มากกว่า “ออมเพื่อชีวิต”

ประเทศไทยก็อาจยังติดอยู่ในวงจรเดิม ที่ความมั่นคงทางการเงิน…ยังเป็นเรื่องของคนส่วนน้อย

.

เรื่องและภาพ: สราลี วงษ์เงิน & ธนโชติ นนทกะตระกูล Economist, Bnomics

════════════════

เนื้อหาที่มาจาก..  Bnomics by Bangkok Bank