เทียบให้ชัด! ประกันสังคม และ บัตรทอง สิทธิประโยชน์การรักษาคนไทย

เทียบให้ชัด! ประกันสังคม และ บัตรทอง สิทธิประโยชน์การรักษาคนไทย

ทำความรู้จักสิทธิประโยชน์คนไทย เทียบ สิทธิบัตรทอง 30 บาทรักษาทุกที่ และ สิทธิประกันสังคม พร้อมเปรียบเทียบความแตกต่าง การเข้าถึงการรักษา และข้อดีและข้อจำกัด

การเข้าถึงบริการทางการแพทย์และสาธารณสุขเป็นสิทธิพื้นฐานของประชาชน ซึ่งประเทศไทยมีระบบหลักประกันสุขภาพที่ครอบคลุมประชาชนเกือบทุกกลุ่ม เพื่อให้ได้รับการรักษาพยาบาลอย่างทั่วถึง โดยระบบหลักที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย ได้แก่ สิทธิบัตรทอง และ สิทธิประกันสังคม เรามาทำความรู้จักสิทธิทั้ง 2 กลุ่มให้มากขึ้นกันเลย

สิทธิบัตรทอง

หรือที่รู้จักกันในชื่อ “สิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ” เป็นโครงการที่มุ่งให้บริการด้านสุขภาพแก่ประชาชนไทยทุกคนที่ไม่มีสิทธิประกันสุขภาพอื่น ๆ

ผู้ที่มีสิทธิบัตรทองสามารถเข้ารับบริการทางการแพทย์ได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย โดยต้องลงทะเบียนเลือกหน่วยบริการหรือสถานพยาบาลประจำตัว นอกจากนี้ ผู้ถือสิทธิบัตรทองยัง สามารถเปลี่ยนหน่วยบริการประจำได้สูงสุด 4 ครั้งต่อปีงบประมาณ 

สิทธิประกันสังคม

เป็นระบบที่ออกแบบมาเพื่อคุ้มครองผู้ที่ทำงานในภาคเอกชน โดยนายจ้างและลูกจ้างจะต้องร่วมกันจ่ายเงินสมทบเข้ากองทุนประกันสังคม ผู้ประกันตนจะได้รับสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ เช่น การรักษาพยาบาล การคลอดบุตร การว่างงาน ทุพพลภาพ และชราภาพ ซึ่งจะมีสิทธิได้รับการรักษาพยาบาลโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย แต่การเปลี่ยนโรงพยาบาลสามารถทำได้ ปีละ 1 ครั้ง โดยสามารถตรวจสอบข้อมูลและสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ได้ผ่านเว็บไซต์ของสำนักงานประกันสังคม

แม้ทั้ง 2 ระบบจะมุ่งเน้นให้ประชาชนเข้าถึงการรักษาพยาบาล แต่สิทธิบัตรทองจะเน้นการให้บริการกับทุกคนโดยรัฐเป็นผู้สนับสนุนงบประมาณทั้งหมด ในขณะที่ สิทธิประกันสังคมเป็นระบบที่ลูกจ้าง นายจ้าง และรัฐร่วมกันจ่ายเงินสมทบเพื่อดูแลแรงงานภาคเอกชน ซึ่งทำให้มีความแตกต่างกันในเรื่องของ สิทธิการรักษา เงื่อนไขการใช้บริการ การสนับสนุนจากรัฐ และมีผลต่อการเข้าถึงบริการของผู้ใช้สิทธิแต่ละกลุ่ม

เปรียบเทียบสิทธิบัตรทอง VS สิทธิประกันสังคม

ค่ารักษาพยาบาล

• บัตรทอง : ไม่มีค่าใช้จ่าย ใช้ได้ไม่จำกัดจำนวนครั้ง และไม่มีวงเงิน
• ประกันสังคม : ต้องจ่ายเงินสมบทมาแล้วไม่ต่ำกว่า 3 เดือน โดยสามารถเข้าใช้สิทธิโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใดๆ ตามโรงพยาบาลคู่สัญญาที่เลือกไว้

สถานที่ใช้สิทธิ

• บัตรทอง : สถานพยาบาลประจำที่ลงทะเบียนไว้ หรือเจ็บป่วยต่างพื้นที่เข้าสถานพยาบาลปฐมภูมิที่ไหนก็ได้
• ประกันสังคม : โรงพยาบาลที่เลือกสิทธิไว้ กรณีฉุกเฉินเข้าที่ไหนก่อนก็ได้โดยไม่ต้องสำรองจ่าย

การส่งต่อผู้ป่วย

• บัตรทอง สามารถใช้ใบส่งตัวเพื่อเริ่มการรักษาจากที่เดิม
• ประกันสังคม ส่วนใหญ่ระบบประกันสังคมไม่มีการส่งต่อผู้ป่วยไปยังโรงพยาบาลอื่น

การย้ายสถานที่ใช้สิทธิ

• บัตรทอง : การย้ายหรือเปลี่ยนสถานพยาบาลประจำตัวทำได้ 4 ครั้งต่อปีงบประมาณ ใช้สิทธิได้ทันทีเมื่อเปลี่ยนแล้ว
• ประกันสังคม : การย้ายสถานพยาบาลประจำตัวย้ายได้ปีละ 1 ครั้ง

จำนวนครั้งที่ใช้ได้

• บัตรทอง : ใช้ได้ไม่จำกัดจำนวนครั้ง และไม่มีวงเงิน ครอบคลุมการบริการทางการแพทย์และสาธารณสุข สร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค ตรวจวินิจฉัยโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสมรรถภาพที่จำเป็น
• ประกันสังคม : ใช้ได้ไม่จำกัดจำนวนครั้ง ไม่มีวงเงิน และไม่เสียค่าใช้จ่ายครอบคลุมการบริการทางการแพทย์และสาธารณสุข สร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค ตรวจวินิจฉัยโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสมรรถภาพที่จำเป็น

เจ็บป่วยฉุกเฉิน

• บัตรทอง : เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤติถึงแก่ชีวิต (สีแดง) เข้าสถานพยาบาลรัฐและเอกชนที่อยู่ใกล้ (สิทธิ UCEP เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤติ มีสิทธิทุกที่)
• ประกันสังคม : เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกกฤติเข้าสถานพยาบาลรัฐและเอกชนที่อยู่ใกล้ (สิทธิ UCEP เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤติมีสิทธิทุกที่)

รับยาใกล้บ้าน

• บัตรทอง :
  • มีอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย/เบื้องต้น ไม่ว่าสิทธิบัตรทองจะอยู่ที่สถานพยาบาลใด ก็เข้ารับบริการตามรายการนี้ได้
  • เจ็บป่วยเล็กน้อย 16 กลุ่มโรค/อาการ ปรึกษาเภสัชกรและรับยาที่ร้านยากว่า 1,000 แห่งที่เข้าร่วมได้ทั่วประเทศ
  • เจ็บป่วยเล็กน้อย 32 กลุ่มโรค/อาการ รับบริการที่คลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นกว่า 600 แห่งที่เข้าร่วมได้ทั่วประเทศ
  • เจ็บป่วยเบื้องต้น 42 กลุ่มโรค/อาการ พบหมอออนไลน์ รอรับยาจัดส่งถึงบ้านได้ ในพื้นที่ กรุงเทพฯ-ปริมณฑล 5 จังหวัด ได้แก่ นนทบุรี ปทุมธานี นครปฐม สมุทรปราการ สมุทรสาคร
• ประกันสังคม : ไม่มีบริการในส่วนนี้

เมื่อผู้มีสิทธิต้องนอนโรงพยาบาล

• บัตรทอง : ครอบคลุมค่าอาหารและค่าห้องสามัญเมื่อต้องแอดมิทที่โรงพยาบาล แต่ได้เพียงสิทธิรักษาฟรี (บริการทางการแพทย์และสาธารณสุข) ไม่มีเงินชดเชยว่างงาน เกษียณ เสียชีวิต
• ประกันสังคม : ได้รับเงินชดเชย กรณีว่างงาน เกษียณ เสียชีวิต และได้ค่าห้อง - ค่าอาหาร ไม่เกิน 700 บาท/วัน

สิทธิด้านทันตกรรม

• บัตรทอง : เข้ารับบริการทางทันตกรรมได้ ปีละ 3 ครั้ง โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ที่คลินิกทันตกรรมชุมชนอบอุ่นของ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) สิทธิครอบคลุมบริการต่าง ๆ เช่น ตรวจสุขภาพช่องปาก ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน เคลือบหลุมร่องฟัน และเคลือบฟลูออไรด์ หากใช้สิทธิครบ 3 ครั้งแล้ว ยังสามารถเข้ารับบริการเพิ่มเติมที่ หน่วยบริการตามสิทธิหรือโรงพยาบาลประจำอำเภอ/จังหวัด ใกล้บ้านได้โดยไม่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม
• ประกันสังคม : ผู้ประกันตนตาม มาตรา 33 และ 39 สามารถเข้ารับบริการทำฟัน โดยไม่จำกัดจำนวนครั้ง ภายในวงเงิน 900 บาทต่อปี สิทธิครอบคลุมบริการ ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน ผ่าฟันคุด และฟันปลอมถอดได้บางส่วน ผู้ประกันตนสามารถเข้ารับบริการที่ สถานพยาบาลคู่สัญญากับสำนักงานประกันสังคมได้ โดยไม่ต้องสำรองจ่าย

สิทธิรักษามะเร็ง

• บัตรทอง : โครงการมะเร็งรักษาทุกที่ Cancer Anywhere สามารถเข้ารับการรักษามะเร็งได้ทุกที่ที่มีระบบบัตรทองรองรับ
• ประกันสังคม : รับการรักษามะเร็งได้เฉพาะที่โรงพยาบาลคู่สัญญาของประกันสังคมเท่านั้น

การคลอดบุตร

• บัตรทอง ไม่จำกัดค่าใช้จ่ายในการคลอดบุตร
• ประกันสังคม มีวงเงินช่วยเหลือค่าคลอดบุตร 15,000 บาทต่อครั้ง

เงินชดเชยอื่นๆ

• บัตรทอง : ได้เพียงสิทธิรักษาฟรี (บริการทางการแพทย์และสาธารณสุข) ไม่มีเงินชดเชยว่างงาน เกษียณ เสียชีวิต เหมือนประกันสังคม
• ประกันสังคม : ได้รับเงินชดเชย กรณีว่างงาน เกษียณ เสียชีวิต

ข้อดี – ข้อจำกัด

• สิทธิบัตรทอง
  • ข้อดี : ประชาชนทุกคนที่มีสิทธิสามารถเข้าถึงบริการได้ โดยไม่มีค่าใช้จ่าย แม้ไม่มีรายได้หรือไม่ได้ทำงาน , ไม่ต้องจ่ายเงินสมทบรายเดือน ทำให้สามารถรับการรักษาได้ฟรี
  • ข้อจำกัด : สามารถเข้ารับการรักษาได้เฉพาะ โรงพยาบาลที่กำหนด ในระบบ ซึ่งส่วนใหญ่เป็น โรงพยาบาลรัฐ , มีข้อจำกัดในบางบริการ เช่น จำนวนครั้งในการใช้บริการ หรือ ยาบางชนิด ที่อาจต้องจ่ายเงินเพิ่ม
• สิทธิประกันสังคม
  • ข้อดี :สามารถเลือกใช้บริการได้จาก ทั้งโรงพยาบาลรัฐและเอกชน ที่เข้าร่วมโครงการ , นอกจากค่ารักษาพยาบาล ยังมี สิทธิประโยชน์เพิ่มเติม เช่น เงินลาป่วย ค่าคลอดบุตร และเงินชดเชยกรณีว่างงาน , โรงพยาบาลเอกชนที่เข้าร่วมโครงการมักมี อุปกรณ์และเทคโนโลยีที่ทันสมัย
  • ข้อจำกัด : ผู้ประกันตนต้องจ่าย เงินสมทบเข้ากองทุนประกันสังคมทุกเดือน , อาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมในบางกรณี เช่น ค่ารักษาพยาบาลในโรงพยาบาลเอกชน หรือค่ายาบางชนิดที่อยู่นอกเหนือสิทธิ

เรื่องต้องรู้ก่อนใช้สิทธิ

• บัตรทองหรือบัตร 30 บาทมีได้ทุกคน หากไม่มีสวัสดิการรักษาพยาบาลอื่นของรัฐ (ประกันสังคม สวัสดิการข้าราชการและครอบครัว เป็นต้น)
• พนักงานบริษัทได้สิทธิประกันสังคมอัตโนมัติ
• กรณีลาออกจากงาน และไม่อยากส่งประกันสังคมต่อ (มาตรา 39 ) สามารถใช้สิทธิบัตรทองหรือบัตร 30 บาทได้ แต่ต้องลงทะเบียนเลือกหน่วยบริการประจำก่อน
• ผู้ประกันตนมาตรา 40 ใช้สิทธิ ‘บัตรทองหรือบัตร 30 บาท’ รักษาพยาบาล หรือหากได้รับสิทธิเบิกจ่ายตรงจากกรมบัญชีกลาง ก็ยังคงได้รับสิทธิได้ตามปกติ (มาตรา 40 ไม่ได้ให้ความคุ้มครองในเรื่องค่ารักษาพยาบาล แต่ให้เป็นเงินทดแทนการขาดรายได้ กรณีประสบอันตราย/เจ็บป่วย และกรณีทุพพลภาพ รวมถึงได้รับเงินค่าทำศพ กรณีตาย ตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่กำหนด)

ขอบคุณข้อมูลจาก สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ,สำนักบริหารทรัพยากรมนุษย์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ สำนักงานประกันสังคม

ที่มา  https://www.pptvhd36.com/health/news/6581