รีวิวหนังสือ When the Fund Stops

Book Review: When the Fund Stops
by Win Phromphaet, CFA

นับเป็นหนังสือที่ออกมาด้วยสุดยอด Timing เล่มนี้เล่าเรื่อง Neil Woodford ผู้จัดการกองทุนระดับ Superstar ของอังกฤษ ช่วง peak ของชีวิตคือตอนที่อยู่ Invesco บริหารกองทุนขนาดกว่า 1 ล้านล้านบาท สร้างผลตอบแทน 25 เท่า (จาก 40,000 บาท เป็น 1 ล้านบาท) ภายในเวลา 25 ปี มากเป็น 2 เท่าของดัชนี FTSE All Shares โดยเน้นเลือกหุ้นใหญ่แบบ Blue Chip ของอังกฤษเป็นหลัก

ช่วงปีท้ายๆ ที่ Invesco เค้าเริ่มหันไปหาหุ้นขนาดเล็ก และหุ้นของบริษัทนอกตลาด ทำให้ผู้บริหาร Invesco ไม่พอใจ Neil จึงลาออกมาตั้งบริษัทในชื่อของตัวเอง คือ Woodford Investment Management เมื่อปี 2014 สามารถระดมเงินลงทุนตอนเปิดตัวได้มากกว่า 200,000 ล้านบาท และสั่งสม AUM ขึ้นไปสูงสุดกว่า 400,000 ล้านบาท แต่การบริหารกองทุนภายใต้ชื่อ Woodford เกิดอาการที่เรียกว่า ‘Style Drift’ จากคนที่ชำนาญหุ้นใหญ่ กลับเน้นไปลงทุนหุ้นเล็กและหุ้นนอกตลาด กองทุนของ Woodford จึงเกิดภาวะที่เราเรียกว่า “Corner หุ้น” คือไปถือหุ้นสัดส่วนมากในหุ้นเล็กที่ไม่มีสภาพคล่อง หรือเป็นบริษัทนอกตลาด ส่วนใหญ่เป็น Tech Startup (หนึ่งในนั้นคือ Oxford Nanopore ที่ทำ DNA Sequencing)

หลังตั้ง Woodford IM ได้ไม่ถึง 2 ปี ผลการดำเนินงานเริ่มแย่ กลายเป็นกองทุนที่ performance รั้งท้ายของตาราง แต่ “กองเชียร์” หลักที่ชื่อ Hargreaves Lansdown ซึ่งเป็น Fund Supermarket ยักษ์ใหญ่ มีลูกค้ากว่า 1.4 ล้านคน ก็ยังเชียร์ และจัดให้กองทุนของ Woodford อยู่ใน Best Buy List จนในที่สุด เมื่อ Performance แย่ ลูกค้าเริ่มไถ่ถอนหนักขึ้น แต่หุ้นส่วนใหญ่ที่ลงทุนไม่มีสภาพคล่อง กองทุนจึงไม่สามารถคืนเงินลูกค้าได้ หน่วยงานกำกับดูแล คือ Financial Conduct Authority สั่งระงับการซื้อขาย (Suspension) กองทุนเมื่อกลางปี 2019 ทำให้เงินออมของลูกค้ากว่า 4 แสนคนถูก Lock ไว้ เข้าใจว่าล่าสุดได้คืนประมาณ 50% ของเงินต้น

------------------------------------------------

บทเรียนจากกรณี Woodford สรุปได้ดังนี้

1. การเลือกซื้อกองทุนตาม Star Manager อาจไม่ใช่หลักการที่ถูกต้องเสมอไป

2. เมื่อผู้จัดการกองทุนแสดงอาการ Style Drift เช่น เคยเก่งหุ้นใหญ่ แต่หันไปเล่นหุ้นเล็ก อาจเป็นสัญญาณอันตราย

3. Liquidity Risk สำคัญมาก ต่อให้เลือกหุ้นเก่งแค่ไหน แต่กองทุนก็พังได้หากจำเป็นต้องขายหุ้นแต่ขาดสภาพคล่อง
(หนังสือเล่มนี้มีขายแล้วในไทย แต่ผมใช้วิธี “ฟัง” จาก Audible ครับ)