สิทธิ GSP: ความหวังเล็ก ๆ ของผู้ส่งออกไทยในยุคสงครามการค้า

สิทธิ GSP: ความหวังเล็ก ๆ ของผู้ส่งออกไทยในยุคสงครามการค้า

ในยุคที่โลกไม่เคยนิ่ง — ต้นทุนพุ่ง คู่แข่งผุดขึ้นเป็นดอกเห็ด และสงครามภาษียังไม่มีท่าทีจะจบ

ผู้ส่งออกไทยยังพอมี “แต้มต่อเล็ก ๆ” ที่อาจสร้างความต่างมหาศาล

นั่นคือ GSP หรือ สิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากร ที่เปรียบเสมือนแสงสว่างริบหรี่... แต่ยังสว่างพอให้วิ่งต่อ

GSP คืออะไร? ทำไมใคร ๆ ก็อยากได้?

GSP (Generalized System of Preferences) คือระบบที่ประเทศพัฒนาแล้ว เช่น สหรัฐฯ สวิตเซอร์แลนด์ และนอร์เวย์ มอบสิทธิ “ลดหรือยกเว้นภาษีนำเข้า” ให้กับประเทศกำลังพัฒนาเพื่อเปิดทางให้แข่งขันได้ในตลาดโลก

ระบบนี้มีหลักสำคัญ 3 ข้อตามกรอบ WTO คือ

ให้โดยทั่วไป

ไม่เลือกปฏิบัติ

ไม่หวังผลตอบแทน

สำหรับไทยแล้ว นี่ไม่ใช่แค่เรื่องภาษี...แต่มันคือ “ช่องทางรอด” ที่ทำให้สินค้าไทยยังมีที่ยืนบนชั้นวางสินค้าระดับโลก

ใครบ้างให้สิทธิไทย?

ปัจจุบัน ไทยยังได้รับ GSP จาก:

สหรัฐฯ (แม้จะถูกระงับชั่วคราวตั้งแต่ เม.ย. 2563)

สวิตเซอร์แลนด์

นอร์เวย์

กลุ่มประเทศ CIS

ขณะที่ EU ญี่ปุ่น แคนาดา และตุรกี เคยให้...แต่ตอนนี้บอกลาไปแล้ว เพราะไทยถูกประเมินว่า “เติบโตพอ” แล้ว — แต่ในความเป็นจริง...ยัง?

ใครบ้างที่ได้ประโยชน์?

สินค้าที่ได้สิทธิ GSP เป็นประจำ

อะไหล่เครื่องปรับอากาศ

หีบเดินทาง

อาหารปรุงแต่ง

ถุงมือยาง

เลนส์แว่นตาทำจากวัสดุอื่น ๆ

ตัวอย่างง่าย ๆ — ถุงมือยางที่เคยเสียภาษี 3% หากได้ GSP ก็ “เสียศูนย์” ทันที

และนั่นอาจเป็นตัวแปรเล็ก ๆ ที่ทำให้ลูกค้าใหญ่ในสหรัฐฯ ตัดสินใจเลือกไทย แทนเวียดนามหรือเม็กซิโก

ปี 2567 ไทยส่งออกภายใต้ GSP คิดเป็นมูลค่า 6,650 ล้านดอลลาร์

กว่า 90% มาจากตลาดสหรัฐฯ แม้จะอยู่ระหว่างระงับ แต่ถ้าโครงการฯ กลับมา — ผู้นำเข้าอาจได้ “คืนภาษีย้อนหลัง” แบบ win-win

สิทธิพิเศษที่ไม่ถาวร

แต่ GSP ไม่ได้อยู่กับเราเสมอไป

สิทธิที่ดูเหมือน “ช่วยเรา” อาจถูกระงับได้ทันที หากไม่รักษา มาตรฐานแรงงาน สิ่งแวดล้อม และธรรมาภิบาล

ไทยเคยเจอมาแล้วในปี 2563

และการฟื้นสิทธิ...ไม่ใช่เรื่องง่าย

เพราะการเมือง เศรษฐกิจ และมาตรฐาน มันไม่เคยแยกจากกัน

ในวันที่โลกไม่เหมือนเดิม

ในวันที่สหรัฐฯ เดินหน้านโยบาย Reciprocal Tariff เตรียมขึ้นภาษีกับประเทศที่ “เสียเปรียบดุลการค้า” (รวมถึงไทย)

GSP จึงเปรียบเสมือน “เกราะสุดท้าย” ที่ยังช่วยประคองผู้ส่งออกไทยให้อยู่ในเกม

ความท้าทายไม่ใช่แค่ “จะได้สิทธิหรือไม่”

แต่คือ “จะอยู่ได้ไหม ถ้าสิทธินี้หายไป?”

บทสรุปที่ไม่จบแค่เรื่องภาษี

GSP อาจดูเล็ก — แต่ในสมรภูมิที่วัดกันทุกดอลลาร์ มันคือความต่างที่มีความหมาย

ไม่ใช่ทุกธุรกิจจะรอดด้วย GSP

แต่บางธุรกิจ...อาจอยู่ไม่ได้ถ้าไม่มีมัน

จงใช้สิทธินี้ให้เป็น

และ “ปลูกความแข็งแกร่งให้ธุรกิจ” ให้โตได้

แม้วันหนึ่ง...จะไม่มีใครคอยเปิดทางให้เราอีกต่อไป

เรื่องและภาพ: กรรวี วงษ์ศิริเลิศ Economist, Bnomics

════════════════

ขอบคุณเนื้อหาที่มาจาก.. Bnomics by Bangkok Bank