หลุมพรางของหุ้น P/E ต่ำ

"เราควรลงทุนหุ้น P/E ต่ำ หรือสูง"

คำถามนี้ ตอบได้ทันทีเลยว่า "โดยเฉลี่ย" ควรเลือกหุ้น P/E ต่ำไว้ก่อน ทำให้นักลงทุนโดยส่วนใหญ่เข้าใจว่าซื้อหุ้น P/E ต่ำๆ นั้นจะดีเอง หรือเข้าใจว่าหุ้น P/E ต่ำ เป็นหุ้นที่มูลค่า "ถูกกว่า" หุ้นที่ P/E สูง

P/E เป็นอัตราส่วนสำคัญที่นักลงทุนเน้นคุณค่า รวมถึงนักวิเคราะห์มืออาชีพใช้กันเยอะมาก เพราะเป็นค่าอัตราส่วนที่ง่ายต่อการตีความ ซึ่งเวลาเราพูดถึ P/E นั้นหมายถึง ราคาหุ้น/กำไรต่อหุ้น ถ้าค่านี้ต่ำหมายถึงหุ้นถูก แต่ถ้าค่านี้สูง หมายถึงหุ้นแพงแล้ว และไม่เหมาะแก่การลงทุน อีกนัยหนึ่งอาจจะหมายถึง ถ้าค่านี้ออกมาเท่าไรก็ตาม ตั้งสมมุติฐานไว้ว่าถ้าบริษัทไม่มีการ "เติบโต" ของกำไรเลย จะใช้เวลาในการคืนทุนเท่าไร ... ตัวอย่างเช่น หุ้นที่มี P/E 10 เท่า นักลงทุนจะใช้เวลา 10 ปี ในการถือหุ้นเพื่อที่จะคืนทุนในรูปของเงินปันผล ภายใต้เงื่อนไข 2 ข้อ คือ 1. กำไรไม่เติบโต 2. มีการจ่ายเงินปันผลเท่าเดิม

ในความเป็นจริงแล้ว หุ้น P/E ต่ำ ไม่ใช่หุ้นปลอดภัยที่น่าลงทุนเสมอไป ค่า P/E จำเป็นจะต้องใช้ "ประสบการณ์" ในการตีความตัวเลข บริษัทเหล่านี้อยู่ในธุรกิจอะไร เป็นธุรกิจวัฐจักรที่ขายสินค้าโภคภัณฑ์หรือไม่ บริษัทมีการเติบโตในแง่ของกำไรมากแค่ไหน ..

วันนี้เราจะมาดูกันครับว่า "หลุมพราง" ของหุ้น P/E ต่ำมีอะไรบ้าง ....

1.) หุ้น P/E ต่ำ "อาจจะ" หมายถึงตัวหุ้นอยู่ในกลุ่มธุรกิจที่กำลัง "อิ่มตัว" คือไม่เติบโตแล้วหรือว่าโตช้ามาก ด้วยสภาวะการแข่งขันสูง การลงทุนสูงเพื่อรักษาอัตรากำไรสุทธิเท่าเดิม นั้นจึงเป็นสาเหตุที่ทำให้กำไรของบริษัทไม่ไปไหน เมื่อกำไรไม่มา ราคาหุ้นไม่วิ่ง นักลงทุนไม่เข้าไปเล่น ส่งผลให้ P/E ของหุ้นต่ำเป็นเวลานาน เพราะสิ่งที่นักลงทุนคิด คือ ไม่ได้ส่วนต่างราคาหุ้น แต่จะได้เพียงแค่ "ปันผล" ของหุ้นเท่านั้น จึงถือเป็นการเสียโอกาส ของการลงทุน สู้เอาเงินไปเก็งกำไรหุ้นตัวอื่นดีกว่า

หุ้นที่"อิ่มตัว" รวมถึงหุ้นขนาดใหญ่ที่มีมูลค่าตลาดสูงถึงแสนล้าน หุ้นกลุ่มนี้นักลงทุนจะให้ค่า P/E สูงมากไม่ได้ เพราะเป็นหุ้นขนาดใหญ่ที่ธรรมชาติจะโตเพียงแค่ 5-6% ต่อปีอยู่แล้ว แต่หุ้นใหญ่มักจะเป็นหุ้นแข็งแกร่งที่มีการจ่ายปันผลสม่ำเสมอให้กับนักลงทุนที่ชอบถือยาว

2.) หุ้น P/E ต่ำ "อาจจะ" หมายถึง ธุรกิจอยู่ในกลุ่ม "ตะวันตกดิน" คือสินค้าของบริษัทได้รับความนิยมน้อยลงเรื่อยๆ ไม่โดนใจกลุ่มคนรุ่นใหม่ หมดความสามารถในการแข่งขัน ส่งผลให้กำไรของบริษัทถดถอยลงเรื่อยๆ หรืออย่างดีที่สุด คือ "ประคอง" ตัวให้อยู่รอดไปเรื่อยๆ แต่ด้วยปลายทางแล้วมักจะจบลงด้วยคำว่าปิดกิจการในท้ายที่สุด

ด้วยธรรมชาติของหุ้นลักษณะนี้คือ กำไรลดลง ราคาหุ้นไหลลงเร็วกกว่า ส่งผลให้ P/E ต่ำ แต่บริษัทยังรักษาการปันผลประมาณ 4-5% ได้ เพื่อให้นักลงทุนเข้าใจว่าบริษัทยังดีอยู่ และจ่ายปันผลในระดับสูง เมื่อนักลงทุนเข้าไปซื้อหุ้นเพราะเข้าใจว่าหุ้น P/E ต่ำและปันผลดี นั้นจึงเป็น "หลุมพราง" ที่จะทำให้เข้าไปติดหุ้นได้ เพราะหุ้นแบบนี้ จะไม่มีการฟื้นตัวของราคาหุ้นเลย จึงเป็นหายนะทางการลงทุนมากกว่าจะเป็นโอกาส

3.) หุ้น P/E ต่ำ "อาจจะ" หมายถึง ธุรกิจอยู่ในกลุ่ม "วัฐจักร" หรือขายสินค้าโภคภัณฑ์ ที่ไม่สามารถกำหนดราคาขายเองได้ ต้องอ้างอิงกับราคาตลาดโลก เมื่อราคาโภคภัณฑ์อยู่ในระดับสูง ทำให้บริษัท "มีความสุข" กับกำไรที่หลั่งไหลเข้ามาบริษัท บริษัทสามารถจ่ายปันผลในระดับสูงได้ เมื่อกำไรพุ่งส่งผลให้ค่า P/E ต่ำ นักลงทุนจึงเข้าใจว่าหุ้นลักษณะนี้ "ดี" และ "ควรค่าแก่การลงทุน" ในทางกลับกันเมื่อสินค้าโภคภัณฑ์ชิดนั้นเป็น "ขาลง" บริษัทจำเป็นต้องขายขาดทุน หรือมีกำไรบางขนาดไหนก็ต้องขายออกไป หุ้นวัฐจักรเหล่านี้จะกลับมามีค่า P/E สูงได้อย่างรวดเร็ว ข้อนี้จึงเป็น "หลุมพรางของนักลงทุน" ที่ไม่ควรมองข้ามเลย

Peter Lynch กล่าวไว้ว่า "หุ้นวัฐจักรสร้างกำไรให้นักลงทุนกลุ่มหนึ่งอย่างมหาศาล แต่ก็ทำให้นักลงทุนอีกกลุ่มหนึ่งขาดทุนอย่างมหาศาลได้เช่นเดียวกัน ... "
ศิลปะของการมอง P/E ในกลุ่มหุ้นวัฐจักร คือ เมื่อค่า P/E สูงให้ซื้อ เมื่อ P/E ต่ำให้ขาย ....

4.) หุ้น P/E ต่ำ "อาจจะ" หมายถึง นักลงทุนคาดว่าบริษัทนั้นกำลังจะมีปัญหา รายได้และกำไรกำลังจะลดลงหรือไม่โต อาจจะบ่งบอกว่ากลุ่มอุตสาหกรรมกำลังจะเจอกับปัญหาที่กระทบกับรายได้และกำไรอย่างมีนัยยะสำคัญขึ้นได้ ตัวอย่างเช่น หุ้นกลุ่มธนาคาร ที่มีความอ่อนไหวต่อเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก การปล่อยกู้ที่มากเกินไปทำให้รายได้ของบริษัทดี แต่อีกนัยหนึ่ง นักลงทุนก็กังวลว่าเศรษฐกิจจะร้อนแรงขึ้นได้ในอนาคต อาจจะเกิดฟองสบู่ของเศรษฐกิจ นั้นจึงทำให้หุ้นกลุ่มธนาคารซื้อขายกันที่ P/E ไม่สูงมากนัก

== สรุป ==
สิ่งที่เป็นปัญหากับนักลงทุนมากที่สุด คือ เราควรซื้อหุ้น P/E ต่ำหรือสูง

... คำตอบคือ ถ้าเลือกได้ การเข้าซื้อหุ้นที่ P/E ต่ำมีความเสี่ยงน้อยกว่าคนที่เข้าซื้อหุ้น P/E สูง แต่หุ้น P/E ต่ำ ก็ไม่ได้เป็นเครื่องหมายการันตีว่าจะได้รับผลตอบแทนที่ดี นักลงทุนจำเป็นจะต้องเข้าใจถึง "ธรรมชาติ" ของธุรกิจนั้นๆว่าเป็นอย่างไร บริษัทอิ่มตัว ธุรกิจเป็นวัฐจักร บริษัทกำลังเจอกับปัญหา สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยที่ทำให้ P/E ต่ำทั้งสิ้น และการเข้าซื้อบริษัทเหล่านี้จะกลายเป็น "หลุมพราง" ทางการลงทุนได้

ดังนั้นไม่มีอะไรได้มาง่ายๆ ถ้าจะลงทุนในหุ้น ต้อง "ศึกษา" เท่านั้นครับ ...