ในอดีตเศรษฐกิจของประเทศไทยถูกขับเคลื่อนผ่านกิจกรรมทางเศรษฐกิจหลายอย่างผ่าน 3 เครื่องยนต์หลัก คือ การส่งออก ภาคการผลิต-อุตสาหกรรม และการท่องเที่ยว-การบริการ
แต่หลังจากโลกของเราได้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่ความเป็นดิจิทัลมากขึ้น เป็น Tech Company มากขึ้น การหวังพึ่งเรื่องของอุตสาหกรรมการผลิตและการท่องเที่ยวอย่างเดียวอาจจะไม่เพียง ประเทศไทยกำลังแก้ปัญหาอยู่ว่าเรากำลังจะเดินไปทางไหนท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของโลก
... การเข้าสู่วิกฤตโรคระบาด COVID-19 ทำให้สิ่งต่างๆปรับตัวเร็วขึ้น ประเทศไทยจะหวังพึ่งเรื่องของ "การท่องเที่ยว" อย่างเดียวอาจจะไม่ได้ ประเทศอาจจะต้องวิ่งเข้าสู่เรื่องของ "ธุรกิจการบริการ" ในการขับเคลื่อนประเทศให้เติบโตต่อไปได้

KKP Research โดยเกียรตินาคินภัทรประเมินว่าถึงแม้นักท่องเที่ยวจะยังคงสามารถกลับเข้ามาได้หลังจาก COVID-19 จบลง การพึ่งพาแต่การท่องเที่ยวอย่างเดียวไม่เพียงพอต่อการขับเคลื่อนในระยะยาว  หรือหมายความว่า "เศรษฐกิจไทยแบบเก่ากำลังไม่เหมาะกับโลกยุคใหม่ที่มีสภาพแวดล้อมเปลี่ยนไปอย่างมาก"

อีกทั้งการท่องเที่ยวของเราอาจจะไม่ได้ดีไปกว่าที่เคยคาดหวังเอาไว้ เพราะ
1. การท่องเที่ยวเปิดกว้างมากขึ้น ง่ายขึ้น สะดวกขึ้น และการแข่งขันที่สูงขึ้น
2. ประเทศไทยหวังพึ่งแต่นักท่องเที่ยวจีน (คิดเป็น 30% ของนักท่องเที่ยว) ซึ่งถ้าเขาไม่กลับมาอาจจะเกิดปัญหากับเศรษฐกิจไทยได้

ดังนั้น ทาง KKP Research มองว่าประเทศจะเติบโตต่อไปได้ต้องอาศัย "ธุรกิจบริการ" ...
ภาคบริการมีความหลากหลายตามนิยามโดยสามารถแบ่งได้เป็น 4 กลุ่ม
1. กลุ่มบริการสมัยใหม่ที่เน้นการใช้นวัตกรรม เช่น กลุ่มสื่อสารและสารสนเทศ
2. กลุ่มบริการดั้งเดิมที่เน้นการใช้แรงงานทักษะต่ำ และเน้นการค้าระหว่างประเทศ (Low-Skill Tradable Services) เช่น ธุรกิจค้าส่ง ธุรกิจขนส่ง
3. กลุ่มบริการที่ใช้แรงงานทักษะต่ำและพึ่งพาการบริโภคในประเทศเป็นหลัก (Low-Skill Domestic Services) เช่น ค้าปลีก อสังหาริมทรัพย์
4. กลุ่มบริการที่เน้นแรงงานทักษะสูง (High-Skill Intensive) เช่น แพทย์ การศึกษา

ซึ่งถ้าพิจารณาจากธุรกิจนี้แล้ว ประเทศไทยยังมีโครงสร้างแบบเก่าซึ่งมีแนวโน้มจะเป็นตัวตามเศรษฐกิจมากกว่าตัวนำเศรษฐกิจ โดยสาเหตุหลักมาจากเหตุผล 3 ประการ คือ
1) โครงสร้างภาคบริการไทยยังอยู่ในกลุ่มบริการแบบเก่า เช่น การค้าปลีกค้าส่ง การขนส่ง การให้บริการสาธารณะซึ่งมีมูลค่าเพิ่มน้อย
2.  ภาคบริการไทยไม่ได้ทำหน้าที่สนับสนุนการเติบโตของอุตสาหกรรม
3. การเติบโตหลักของบริการในระยะหลังเกิดจากภาคการท่องเที่ยวเพียงอย่างเดียว ซึ่งสะท้อนทิศทางนโยบายของไทยในอดีตว่าภาคบริการไทยยังไม่ได้รับการใส่ใจจากนโยบายภาครัฐและไม่ได้ถูกผนวกเข้าเป็นกลยุทธ์การพัฒนาเศรษฐกิจระยะยาวทำให้โครงสร้างภาคบริการของไทยยังเป็นภาคบริการแบบเก่า

KKP Research ฉายภาพว่าประเทศที่พัฒนาแล้วหลายประเทศให้ความสำคัญกับธุรกิจบริการมาก บางประเทศเป็นแหล่งรายได้หลัก โดยเฉพาะประเทศที่มีรายได้สูงและพึ่งพาการท่องเที่ยวเป็นหลักโดยมีลักษณะหลายอย่างที่เอื้อต่อการเติบโตและส่งเสริมการบริการให้ดียิ่งขึ้น เช่น การบริการในกลุ่ม IT คอมพิวเตอร์ ภาคการเงิน ผู้เชี่ยวชาญในการช่วยเหลือธุรกิจ (Professional Business Services) ซึ่งมีสัดส่วนประมาณ 30%-40%
... สำหรับประเทศไทยภาคการบริการค่อนข้างใหญ่ คิดเป็นประมาณ 60% ของ GDP แต่มีการบริการสมัยใหม่น้อยมากประมาณ 14% เท่านั้น สะท้อนให้เห็นว่าภาคบริการไทยยังคงตามหลังประเทศพัฒนาแล้วอยู่มาก

KKP Research วิเคราะห์ว่าอุตสาหกรรมการบริการที่ยังพอมีโอกาสบ้างในประเทศไทย ได้แก่
1. ภาคบริการสมัยใหม่ (Modern Services) เศรษฐกิจดิจิทัล การเงิน นวัตกรรม สตาร์ทอัพ Modern Services และประเทศไทยมีศักยภาพมากพอที่จะเป็นศูนย์กลางบริการของโลกได้ อย่างไรก็ตามสิ่งที่ไทยขาด คือ การลงทุนทางด้านวิจัย หรือ R&D

2. ภาคการเงินมีโอกาสเติบโตจากความเชื่อมโยงของภาคการเงินระหว่างประเทศที่มากขึ้น แต่ไทยยังมีอุปสรรคด้านกฎระเบียบและข้อจำกัดในระบบการเงิน

3) อุตสาหกรรมที่พึ่งพาแรงงานทักษะต่ำ (Low-Skilled Labor) เช่น การท่องเที่ยว การค้าปลีกค้าส่ง ยังเติบโตได้จากนักท่องเที่ยวต่างชาติแต่ในระยะยาวต้องเพิ่มมูลค่าให้สูงขึ้น ภาคบริการในกลุ่มนี้ของไทยมีโอกาสเติบโตได้แต่ต้องหันไปพึ่งพาปัจจัยด้านคุณภาพมากขึ้น เช่น พัฒนาการท่องเที่ยวให้เป็นการท่องเที่ยวมูลค่าสูงรวมทั้งพัฒนาแพลตฟอร์มดิจิทัลสำหรับการท่องเที่ยวและการค้า

4) บริการที่เน้นแรงงานทักษะสูงมีโอกาสเติบโตต่อเนื่องโดยเฉพาะแนวโน้มความต้องการดูแลสุขภาพและการเข้าสู่สังคมสูงอายุ

การพัฒนาภาคบริการในระยะยาวจะเป็นอีกหนึ่งทางเลือกให้เศรษฐกิจสามารถเติบโตได้อย่างมั่นคงขึ้นในภาวะที่เศรษฐกิจโลกมีความไม่แน่นอนสูง และการวางแผนนโยบายเศรษฐกิจระยะยาวจำเป็นต้องพิจารณาโอกาสของภาคบริการในการเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจเพิ่มไปด้วย การนำเทคโนโลยีใหม่มาใช้หรือการพัฒนาบริการเชิงสร้างสรรค์จะเป็นอีกหนึ่งทางออกของไทย

---------------------------

อ่านบทความฉบับเต็มได้ที่
https://advicecenter.kkpfg.com/th/money-lifestyle/money/economic-trend/service-sector-analysis