P/E หรือ Price to Earning Ratio  คือ การเอาราคาหุ้นในปัจจุบันหารด้วยกำไรต่อหุ้น
... แล้วได้ตัวเลขออกมาค่าหนึ่ง เช่น 10 เท่า หรือ 20 เท่า บางตัวสูงหน่อยก็ 30 เท่า

ค่านี้บอกอะไรเรา ?
บอกถึงความถูก-แพง ของหุ้น ถ้าตัวไหนมีค่า P/E สูงแสดงว่าหุ้นแพง ตัวไหนต่ำๆ ก็ถือว่าหุ้นถูก ตำราเลยบอกไว้ "ยิ่งต่ำ ยิ่งดี" นักลงทุนสายอนุรักษ์นิยมบอกว่า ค่า P/E ไม่ควรเกิน  10 เท่า แต่ปัจจุบันเปลี่ยนไปมาก คนนิยมลงทุนมากขึ้นจะหาหุ้นดีและถูกก็ยาก เลยปรับใหม่เป็น 20 เท่าบ้าง 15 เท่าบ้าง  
วิธีหาค่า P/E ถือว่าได้รับความนิยมมากเพราะหาง่าย ไม่ซับซ้อน และตัวเลขก็ตรงไปตรงมา ...
ทำให้หลายคนมักจะท่องจำว่า หุ้น P/E สูง คือ แพง อย่าซื้อ
ส่วนหุ้น P/E ต่ำ แปลว่า หุ้นตัวนี้ถูก น่าลงทุน
แต่บ่อยครั้งที่เราเลือกซื้อ หุ้น P/E ต่ำ แต่ก็ยังขาดทุนอย่างสม่ำเสมอ นั่นก็เป็นเพราะว่า เราติดกับดักหุ้น P/E ต่ำ เข้าให้แล้ว วันนี้เราจะมาเข้าใจถึงเหตุผลนั้นกันครับว่าเป็นเพราะอะไร

มี 5 สาเหตุด้วยกันครับ อธิบายได้แบบนี้ ...

1. P/E ต่ำ เพราะอุตสาหกรรมไม่เติบโต
อุตสาหกรรมตะวันตกดิน การเติบโตลดลงทุกปีๆ นักลงทุนไม่ให้ความสนใจ กำไรลดลง ราคาหุ้นลดลงเรื่อยๆ อาจจะมากกว่ากำไรด้วยซ้ำ ทำให้ P/E มีค่าต่ำ  พอเป็นแบบนี้ตลาดก็ไม่ให้ความคาดหวังที่สูง P/E ก็เลยต่ำแบบนี้อยู่ตลอด ถ้าเราเห็นว่า P/E ต่ำจัง เข้าไปซื้อ มันก็อาจจะต่ำอยู่แบบนี้เรื่อยไปก็เป็นได้

2. P/E ต่ำ เพราะธรรมชาติของธุรกิจ
หุ้นหลายตัวมี P/E ต่ำโดยโดยธรรมชาติหรือตามโครงสร้างพื้นฐานของธุรกิจนั้น เช่น หุ้นธนาคารมักจะดีตอนเศรษฐกิจดี หุ้นอสังหาริมทรัพย์ก็จะดีตอนคนมีเงิน หรือตอนโครงการเสร็จพร้อมโอน หุ้นรับเหมาก่อสร้างก็จะดีตอนมีงานประมูลหรือก่อสร้างเยอะๆ ทำให้โดยธรรมชาติตลาดจะไม่ให้ P/E สูงๆ อยู่แล้ว ถ้าเราไปซื้อแล้วคาดหวังว่าตลาดจะให้ P/E เพิ่มเป็นเท่าตัวโดยไม่ได้มีปัจจัยอะไรใหม่ใส่เข้ามาก็ดูจะยากเกินไป

3. P/E ต่ำ เพราะความผันผวนของกำไร
หุ้นบางตัวอาจต้องซื้อตอน P/E สูงปรี๊ดแบบหาค่าไม่ได้ แล้วมาขายตอน P/E ต่ำเตี้ยเรี่ยดิน อย่างเช่น หุ้นวัฎจักร ที่คาดการณ์รายได้และกำไรค่อนข้างยาก บางครั้งจะมีช่วงที่ขาดทุนเละเทะแต่แนวโน้มของกำไรกำลังจะกลับมาดี ถ้าเราดูแต่ P/E ก็อาจจะหลงทางพาเราขาดทุนได้

4. P/E ต่ำ เพราะกำไรพิเศษ
ปีนี้ขายที่ดินได้กำไรมาเยอะ กำไรอัตราแลกเปลี่ยน กำไรจากประกันภัย ลูกค้ามีออเดอร์พิเศษทำโปรโมชั่นฉลองครบรอบแต่ทำครั้งเดียว เป็นกำไรที่ไม่ได้เกิดจากการขายสินค้าแบบปกติ ทำให้ E สูงขึ้นมากแบบผิดปกติ ค่า P/E เลยดูต่ำเกินจริง แต่พอสถานการณ์กลับเข้าสู่ช่วงปกติ E ลดลงมา P/E ก็จะปรับตัวสูงขึ้นได้ในที่สุด

5. P/E ต่ำ แต่อนาคตกำไรจะไม่เติบโต
บางทีขายดีปีเดียว แต่อาจจะขาดความต่อเนื่องในการทำตลาด การขยายตลาดไม่มีประสิทธิภาพ หรือเจอกฎเกณฑ์ต่างๆ ที่มองแล้วว่าไม่น่าจะโตไปมากกว่านี้ได้อีก ถึงแม้ว่าปัจจุบัน P/E จะดูต่ำ แต่มองแล้ว 1-2 ปีข้างหน้า กำไรไม่น่าจะดี ตลาดก็อาจจะไม่ปรับ P/E ให้สูงมากนัก เพื่อให้สมเหตุสมผลกับเหตุการณ์ในอนาคต

ดังนั้น เราต้องปรับใหม่ว่า ...
P/E ต่ำ คือ ไม่ได้แปลว่าหุ้นถูก
P/E สูง คือ ไม่ได้แปลว่าแพงเสมอไป
สุดท้ายแล้ว นักลงทุนจำเป็นจะต้องเรียนรู้เรื่องราวที่อยู่ข้างในของบริษัท ครับ