เชื่อว่านักลงทุนหลายๆคนคงจะคุ้นเคยกับอัตราส่วนตัวนี้เป็นอย่างดี P/E
P/E เป็นตัววัดว่าหุ้น ณ ขณะปัจจุบันถูกหรือแพง แต่เชื่อว่าหลายๆคนก็อาจจะติดกับดักของอัตราส่วนตัวนี้เหมือนกันค่ะ
P/E เป็นวิธีการวัดมูลค่าหุ้นอย่างหนึ่ง ซึ่งเราจะเรียกวิธีนี้ว่า price multiples valuation (อัตราส่วนราคา) จริงๆแล้วการวัดมูลค่ามีหลากหลายวิธีด้วยกันค่ะ แต่ P/E เป็นวิธีที่นิยมกันมากที่สุด และเป็นวิธีที่ง่ายที่สุดในการประเมินมูลค่า เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการตัดสินใจว่าจะซื้อหุ้นตัวนี้ดีหรือไม่
แต่ว่า P/E ก็ยังมีจุดอ่อนอยู่หลายข้อด้วยกัน ถ้าเราลองพิจารณาดูดีๆจะเห็นว่า อัตราส่วน P/E ที่รายงานในตลาดหลักทรัพย์เป็น P/E ปัจจุบัน โดยใช้ราคาปัจจุบัน (P= Price) หารด้วยกำไรต่อหุ้น (E=Earnings per share) แต่การเลือกซื้อหุ้นตามทฤษฏีมักจะอยู่บนพื้นฐานที่ว่า รายได้และกำไรในอนาคต ควรจะเติบโตมากกว่าปัจจุบัน และราคาหุ้น ณ ปัจจุบันยังถูกกว่ามูลค่าที่แท้จริง
จากทฤษฏีจริงๆแล้ว P/E มีอยู่สามแบบด้วยกันดังนี้ค่ะ
1. Current P/E ค่า E ใช้ Earning ปัจจุบัน หารด้วยจำนวนหุ้นทั้งหมด
2. Trailing P/E ค่า E ใช้กำไรต่อหุ้น 12 เดือนบวกกัน และ หารด้วยจำนวนหุ้นทั้งหมด
3. Forward P/E ค่า E เป็นค่าที่คาดการณ์กำไรในอนาคต หารด้วยจำนวนหุ้นทั้งหมด
แน่นอนค่ะว่ามีเพียง “กำไรต่อหุ้นเท่านั้น” ที่สะท้อนออกมาจากงบการเงิน และเป็นเพียงแค่ข้อมูลจากงบกำไรขาดทุนเท่านั้น
ดังนั้น P/E จึงไม่ได้สะท้อนถึงเงินสด รวมถึงหนี้ของบริษัท ที่เป็นข้อมูลที่เราจะหาได้จากงบดุล
การที่ P/E ไม่ได้สะท้อนให้เราเห็นถึงงบดุลนั้น เราจึงไม่สามารถประเมินความสามารถในการสร้างเงินสดของบริษัทได้อย่างครบถ้วน
ยกตัวอย่างเช่น หากในบางอุตสาหกรรมที่ใช้เงินลงทุนสูง บริษัทเหล่านั้นจะมีเงินลงทุนในสินทรัพย์ที่สูง ส่งผลให้มีการตัดค่าเสื่อมเป็นจำนวนมาก และอาจจะแฝงการด้อยค่าอยู่ในสินทรัพย์ นั่นจึงเป็นเหตุผลว่า P/E ที่ตลาดให้ค่าของแต่ละอุตสาหกรรมจึงมีค่าไม่เท่ากัน
การประเมินมูลค่าจึงต้องดูหลายๆปัจจัย ไม่ใช่เพียงแค่อัตราส่วนตัวใดตัวหนึ่งเท่านั้นค่ะ เพื่อที่เราจะสามารถเห็นความสามารถและการดำเนินงานของบริษัทในทุกด้าน
การประเมินมูลค่าเป็นเพียงการ “คาดเดา” ทิศทางราคาเท่านั้น ดังนั้นสิ่งที่จะทำให้การคาดเดาของเราใกล้เคียงกับความเป็นจริงมากที่สุดก็คือ เราต้องมีข้อมูลของหุ้นและเข้าใจบริษัทนั้นๆมากพอก่อนที่จะตัดสินใจลงทุน
.. และไม่สามารถหลีกเลี่ยงการดูงบการเงินได้ค่ะ เป็นเรื่องที่ไม่ง่ายสำหรับมือใหม่ แต่ก็ไม่ยากเกินความสามารถของทุกคนนะคะ