การเข้ามาของแนวคิด VI หรือการลงทุนเน้นคุณค่า (Value Investment)เริ่มเข้ามามีอิทธิพลทางความคิดของนักลงทุนชาวไทยจำนวนมาก โดยเฉพาะแนวคิดของดร.นิเวศน์ กูรูนักลงทุนชาวไทยที่เผยแพร่แนวคิด VI และมีการต่อ
ยอดแนวความคิดออกไปไม่ว่าจะเป็นเรื่องของ หุ้นเติบโต หุ้นปันผล หุ้นต่ำกว่ามูลค่า ล้วนแต่มีที่มาจากศาสตร์ของ VI ทั้งนั้น

อย่างไรก็ตามแนวคิดของ VI เองเป็นศาสตร์ที่ลึกซึ้งและใช้ความเข้าใจเป็นสิ่งสำคัญ ถ้านักลงทุนรู้เพียงผิวเพินก็อาจจะติด "กับดักของ VI" ได้ และกับดักของ VI ที่นักลงทุนพลาดกันบ่อยที่สุด ผู้เขียนคิดว่ามีอยู่ 3 ข้อด้วยกัน

มีอะไรบ้าง มาดูกันครับ .....

อย่างแรก การเลือกซื้อแต่หุ้นปันผลสูงเพียงอย่างเดียว
... หุ้นบางตัวให้ผลตอบแทนสูงถึง 10% แต่สิ่งที่นักลงทุนไม่เข้าใจคือ ประวัติการปันผลนั้นเป็นเพียงอดีต บางครั้งบริษัทอาจจะมีกำไรพิเศษจากการทำอะไรบางอย่าง และปีนั้นก็อาจจะมีการจ่ายปันผลที่มากกว่าปกติ ทำให้อัตราปันผลสูงขึ้น ตรงนี้จะหลอกตาเราได้

ในอีกแง่หนึ่ง บางบริษัทมีนโยบายการจ่ายปันผลที่สูง ซึ่งการจ่ายปันผลสูงอาจจะเป็นเรื่องที่ดี แต่จะมีปัญหาคือบริษัทไม่สามารถนำเงินก้อนนี้ไปลงทุนต่อ จะส่งผลให้กิจการโตได้ยากในอนาคต ตรงนี้ก็เป็นความเห็นส่วนบุคคลว่าจะคิดอย่างไร นักลงทุนบางคนอาจจะไม่ได้สนใจเรื่องการเติบโต แต่จะเน้นไปที่ปันผลมากกว่า

อย่างที่สอง ปัญหาคลาสสิค คือ ค่า P/E ratio ที่ต่ำมากแต่ทำไมหุ้นไม่ขึ้นสักที!
... สิ่งที่นักลงทุนต้องเข้าใจคือ ค่า P/E เกิดจาก ราคาหุ้นหารด้วยกำไรต่อหุ้นในปีนั้นๆ หรือที่ง่ายที่สุดคือการเข้าไปดูในเว็บของตลาดหลักทรัพย์ ค่า P/E เหมือนจะใช้งานง่ายและมีประสิทธิภาพสูงในการดูว่าหุ้นถูกหรือแพง แต่นั้นเป็นแค่มิติเดียวเท่านั้น การที่ค่า P/E ของหุ้นตัวนั้นต่ำเกิดจากการที่บริษัทมีกำไรพิเศษ ทำให้กำไรออกมาสูง เมื่อนำไปหารกับราคาหุ้น ทำให้หุ้นนั้นดูมีค่า P/E ที่ต่ำ กลายเป็นหุ้นราคาถูก

แต่นั้นเป็นเพียงเรื่องชั่วคราว ถ้าเข้าสู่สภาวะปกติ กำไรออกมาปกติ ค่า P/E ของหุ้นนั้นอาจจะกลับมาสูงได้ นั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ว่า นักลงทุนต้องเข้าใจถึงเนื้อแท้ของกำไรในบริษัทนั้นๆ

กับดักข้อที่สาม คือความสำคัญของทีมผู้บริหาร ความโปร่งใสและความมีธรรมาภิบาลของผู้บริหาร
... นี้เป็นเรื่องสำคัญมาก แต่นักลงทุนกลับไม่ให้ความสำคัญ อาจจะเป็นเรื่องของความเข้าถึงยาก ไม่ได้รู้จักเป็นการส่วนตัว หรือแค่อ่านบทสัมภาษณ์ทางสื่อ หนังสือพิมพ์ก็ตีความเอาเองว่า เขาเป็นคนมีวิสัยทัศน์ หรือมีฝีมือจริงๆ

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้เราจะเข้าไม่ถึงตัวผู้บริหาร แต่เราสามารถดูยอดการซื้อขายของผู้บริหารประจำวันได้ ว่าเขาขายหรือซื้อ บางครั้งผู้บริหารอาจจะให้ข่าวว่าบริษัทเติบโตดี มีอนาคต แต่เขากลับขายหุ้นออกมา นักลงทุนก็ควรตั้งคำถามมแล้วว่าเกิดอะไรขึ้น

นี้ก็เป็นกับดัก 3 ข้อ ที่นักลงทุนต้องเรียนรู้และเข้าใจ เราไม่สามรถดูแค่ค่า P/E P/BV หรือปันผลและสรุปเอาเองว่าเป็นหุ้นถูกหรือหุ้นแพง แต่สิ่งที่นักลงทุนต้องเข้าใจจริงๆ คือ การเข้าใจถึงที่มาของกำไร คุณภาพของรายได้ว่าเป็นอย่างไร ธรรมชาติการทำธุรกิจของบริษัทนี้เป็นอย่างไร

ถึงแม้ว่าเรื่องนี้จะเป็นเรื่องยากที่จะทำความเข้าใจถึงเนื้อแท้ของบริษัท แต่ถ้าเราเข้าใจว่าไม่มีอะไรได้มาง่ายๆ เราก็จะสามารถทำใจกับการนั่งอ่านบทวิเคราะห์ อ่านรายงานประจำปี ฟัง Oppday ทาง Youtube ได้อย่างตั้งใจครับ