อาจจะเป็นเรื่องที่ยากที่จะเอาคำว่า “ความพอเพียง” ไปอยู่ในโมเดลเศรษฐกิจ เพราะคำว่า พอเพียง ความหมายของมันหลากหลายมากสำหรับแต่ละคน บางคนตีความหายของคำว่า พอเพียง ว่าเป็นการใช้ชีวิตอยู่อย่างสันโดดไม่ต้องไปใส่ใจกับโลกที่เปลี่ยนแปลงไป หรือถ้าจะทำความเข้าใจง่าย ๆ ก็คือ การใช้ชีวิตกลับไปสู่ความเป็นอยู่ของมนุษย์แบบดั้งเดิมนั่นเอง ขณะที่โลกพัฒนาขึ้นเรื่อย ๆ และมีเครื่องไม้เครื่องมือสมัยใหม่ ทุกอย่างที่อำนวยความสะดวกทำให้ความเป็นอยู่ของคนเราดี

ที่จริงคำว่า ปรัชญา “เศรษฐกิจพอเพียงนั้น” เป็นการ “รู้ให้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง” และเน้นวิธีการ “สร้างภูมิคุ้มกัน” ให้กับหน่วยเศรษฐกิจนั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นระดับชาวบ้านหรือประเทศ ก็สามารถที่จะนำโมเดลนี้ไปใช้ได้ แนวคิดนี้เป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับตัวเอง หรือ ถ้าเรียกให้เป็นทางการก็คือ “การสร้างการประกันภัย” ให้กับตัวเองนั่นเอง ไม่ต้องอิงกับความผันผวนของตลาด หรือ ถ้าเกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด สามารถที่จะมี ภูมิคุ้มกัน อยู่ได้ด้วยตัวเองไม่กระทบมาก

แนวคิดนี้  “พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร” หรือ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เป็นพระมหากษัตริย์ไทยรัชกาลที่ 9 แห่งราชวงศ์จักรี ครองราชย์ตั้งแต่วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 นับเป็นพระมหากษัตริย์ไทยที่ทรงครองราชสมบัติยาวนานที่สุดในประเทศไทย พระองค์เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2470 พระองค์ทรงมีพระอัจฉริยภาพอย่างมากที่พระราชทานปรัชญาที่สามารถนำไปใช้ได้กับทุกคนและทุกส่วนในภาคเศรษฐกิจได้เป็นอย่างดี

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับระบบเศรษฐกิจ

1.ความพอดีของระบบการเงินอยู่ที่ความพอเพียงไม่ใช่การเจริญเติบโต

2.การพึ่งตัวเองถือเป็นหัวใจสำคัญไม่ใช่การกู้เกินตัวหรือเลเวอร์เรจ (Leverage)

3.ความซื่อสัตย์ สุจริต ขยัน อดทนเป็นคุณสมบัติสำคัญ

4.การศึกษาเป็นพื้นฐานสำคัญของระบบ

มั่นคั่งอย่างมั่นคง

การกู้ที่มากเกินตัว การจ่ายโบนัสหรือเงินเดือนจำนวนมากให้แก่ผู้บริหารหรือสถาบันการเงิน ตัวอย่าง เช่น หากใครจำได้ วิกฤตเศรษฐกิจโลกที่เกิดขึ้นในปี 2008 การปล่อยให้หน่วยงานสถาบันการเงินของรัฐบาล สหรัฐฯ เฟรนนี่เม และ เฟรดดีแมค (เป็นธนาคารที่สนับสนุนให้คนอเมริกันมีบ้าน) นำเงินไปซื้อสินทรัพย์ได้ตลอดเวลาทำให้แบงค์ที่ปล่อยสินเชื่อมีความสามารถปล่อยกู้ได้ตลอด การปล่อยกู้ที่นึกถึงปริมาณมากกว่าคุณภาพ เพราะต้องการให้ได้ค่าธรรมเนียมให้มากที่สุด สิ่งเหล่านี้เกิดมาจากพื้นฐานสำคัญที่ขาดหายไปนั่นคือคำว่า “เศรษฐกิจที่สามารถอุ้มชู ตัวเองได้ ให้มีความพอเพียงกับตัวเอง อยู่ได้โดยไม่ต้องเดือดร้อน” คำนี้สามารถบอกได้เลยว่าการพิจารณาความมั่นคั่งด้วยอัตราการเติบโตเพียงอย่างเดียวนั้นไม่ถูกต้อง

เครื่องทุ่นแรง หรือ การ (Leverage)

ในการดำเนินธุรกิจใดก็ตามเป็นเสมือนเครื่องมือในการขยายตัวในตัวกิจการเพื่อที่จะทำให้กิจการได้รับกำไรและผลประโยชน์ที่มากที่สุด วิธีการนี้จึงเปรียบเสมือนการใช้เครื่องทุ่นแรงเพื่อขยายกำไรให้มากขึ้นและทำธุรกิจให้โตขึ้น แต่ต้องไม่ลืมว่าเครื่องมือของการเลเวอร์เลจนั้นสามารถทำงานในทิศทางตรงกันข้ามได้ด้วย เมื่อเกิดการขาดทุนขึ้นมาเครื่องมือนี้จะช่วยทำให้การขาดทุนของธุรกิจนั้นขยายตัวได้มากกว่าปกติ การเลเวอร์เลจที่รู้จักกันมาก คือ การใช้เงินจากการกู้เพื่อลงทุน

ธรรมมาภิบาล

ธรรมมาภิบาลนั้นถือเป็นเรื่องสำคัญของแต่ละองค์กรณ์ หาก องค์กรณ์ไหนเกิดการทุจริตของพนักงานหรือผู้บริหารจะทำให้องค์กรณ์นั้นเสื่อมเสียชื่อเสียงบางทีอาจนำองค์กรณ์ไปถึงขั้นจนล้มละลายเลยก็ว่าได้ ยกตัวอย่าง เช่น ข่าวการทุจริตของอดีตประธานบริหารของตลาดหลักทรัพย์ (NASDAQ) ที่ชื่อ มาดอฟ (Bernard L.Madoff) การทุจริตของเขาดำเนินการในรูปแบบของแชร์ลูกโซ่  (Ponzi Scheme) ที่ชักชวนให้คนนำเงินมาลงทุน ในกองทุนที่ชื่อ Madoff Investment Securities การทุจริตของเขาทำให้เกิดการขาดทุนสูงถึงกว่า 64,800 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ซึ่งถือเป็นการขาดทุนที่มากในประวัติศาสตร์ฉ้อฉลการเงิน

ระบบการศึกษาเป็นโครงสร้างพื้นฐานของประเทศนั้น

การศึกษาถือเป็นเรื่องสำคัญของประเทศ เพราะจะเป็นการที่จะทำให้ประชากรของประเทศนั้น ๆ มีความรู้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของ เทคโนโลยี และ นวัตกรรมใหม่ ๆ ที่จะสามารถนำไปพัฒนาประเทศต่อได้ หากประเทศไหนที่มีปัญหากับระบบการศึกษา ประเทศนั้น จะมีปัญหามากเรื่องแรงงาน เรื่องความรู้ความสามารถของประชากร ยกตัวอย่าง เช่น ปัจจุบันประเทศเวียดนามได้สนับสนุนให้ประชากรของตนมีการศึกษาขั้นพื้นฐานที่เรียกว่า "วิชาชีพ" ปัจจุบันเริ่มเห็น ค่ายรถยนต์เริ่มย้ายฐานการผลิตไปเวียดนามบ้างแล้ว "แต่คุณภาพการศึกษาของประชากรเวียดนามก็ยังไม่สามารถที่จะเทียบชั้นกับประเทศไทยได้"

“ ความพอเพียงหมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมทั้งความจำเป็นที่ต้องมีระบบภูมิคุ้มกันที่ดีพอสมควรต่อการมีผลกระทบใด ๆ ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายในทั้งนี้ต้องอาศัยความรอบรู้ ความรอบคอบ และการเสริมสร้างพื้นฐานของจิตใจให้มีคุณธรรม มีความซื่อสัตย์สุจริต ขยัน อดทน จึงจะทำให้เกิดความพอเพียงขึ้นมาได้”